แปรรูปส้มแขกทำ'ขนมขบเคี้ยว'

          จากอดีต "ส้มแขก" ส่วนใหญ่จะนำมาแปรรูปเป็นส้มแขกตากแห้งที่ใช้สำหรับปรุงอาหารจำพวกแกงส้มใต้ หรือแกงเหลือง ต้มส้มปลา แต่หลังจากที่ผลงานวิจัยพบว่าส้มมีสรรพคุณทางสมุนไพรหลายอย่าง โดยเฉพาะช่วยลดความอ้วน ทำให้มีการส้มแขกมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์หลายชนิด อย่างที่ "กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านเกษตรกรแปรรูปส้มแขก" หมู่ 3 บ้านทรายขาว ต.ทรายขาว อ.โคกโพธิ์ จ.ปัตตานี ซึ่งเป็นแหล่งปลูกส้มแขกจำนวนมาก มีการนำส้มโอทั้งส้มแขกผลสดนำมาทำเป็น "ส้มแขกแช่อิ่ม-ส้มแขกกวน" ส่วนส้มแขกแห้งมาทำเป็น "ส้มแขกหยี" ส่งขายในแต่ละเดือนมีรายได้กว่า 1.2 แสนบาท

          นวลพรรณ พรหมสุข หัวหน้ากลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านเกษตรกรแปรรูปส้มแขกหมู่ 3 บ้านทรายขาว บอกว่า สภาพหมู่บ้านทรายขาวนั้น มีความอุดมสมบูรณ์ทางธรมชาติ เนื่องจากติดกับชายเทือกเขาสันกาลาคีรี หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า "ควนใหญ่" เกษตรกรส่วนใหญ่มีอาชีพการเกษตร ส่งผลให้มีผลผลิตทางการเกษตรหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นยางพารา และไม้ผล ที่ถูกส่งขายนอกพื้นที่ทั้งผลสด ผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปรูปออกจำหน่าย หลายอย่างในจำนวนนี้มีผลิตภัณฑ์แปรรูปจากส้มแขก เนื่องจากในชุมชนทรายขาว ส้มแขกแซมในสวนผลไม้ผลเป็นจำนวนมาก และมีการปลูกส้มแขกแทบทุกบ้านด้วย

          "เดิมที่เราปลูกส้มแขกเพื่อนำมาตากแห้ง ที่ใช้สำหรับในการปรุงอาหารที่จะให้มีรสเปรี้ยว เนื่องจากส้มแขกนั้นมีความเปรี้ยวพอๆกับมะขามเปียก จึงเป็นที่นิยมนำมาปรุงอาหารของบรรดาแม่บ้านทั่วไป ในปี 2546 รัฐบาลมีการส่งเสริมผลิตภัณฑ์ชุมชนภายใต้โครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ เราจึงมอว่า บ้านเรามีส้มแขก ที่สำคัญคนในชุมชนส่วนใหญ่เป็นชาวสวนยางพารา กรีดยางช่วงเช้าพอบ่ายมีเวลาว่าง เราจึงรวมบรรดาสตรีและแม่บ้านในหมู่ 3 บ้านทรายขาว มาตั้งกลุ่มขึ้นมาเพื่อแปรรูปผลผลิตทางการเป็นอาชีพเสริม เพื่อเพิ่มรายได้ให้แก่ครอบครัวนอกเหนือจากการขายยางพาราและผลไม้อื่นๆ“ นวลพรรณ กล่าว

          สำหรับการแปรรูปรูปส้มแขกมาเป็นผลิตภัณฑ์นั้น นวลพรรณ บอกว่า มีส้มแขกแช่อิ่มอบแห้ง คือนำผลส้มแขกสดมาแช่อิ่มในน้ำเชื่อมมีรสชาติหวานอมเปรี้ยวรับประทานแล้วทำให้ชุ่มคอแก้กระหายและช่วยระบายอ่อนๆ ส่วนส้มแขกแห้ง ที่สมาชิกนำมาแปรรูปจากส้มแขกนอกจากนั้นมีส้มแขกหยี ส้มแขกกวน ที่มีรสชาติเปรี้ยวอมหวานเช่นกัน แต่จะนุ่มและรู้สึกหนึบหนับเวลาเคี้ยว ซึ่งเด็กๆ จะชอบมาก นอกจากนี้ยังมีส้มแขกผง ที่สามารถนำไปชงพร้อมดื่ม หรือจะเป็นส้มแขกแคปซูล สำหรับคนที่ชอบความสะดวกรวดเร็วในการรับประทาน โดยเฉพาะกลุ่มคนรักสุขภาพ เนื่องจากคุณสมบัติของส้มแขกเป็นที่รับรู้กันดีว่ามีสรรพคุณในการช่วยบรรเทาอาการปวดท้องในสตรีมีครรภ์ เป็นยาระบายอ่อนๆ ทั้งยังช่วยลดไขมัน ทำให้ลดความอยากอาหาร นอกจากนี้ยังช่วยฟอกโลหิต ขับเสมหะและมีฤทธิ์เป็นยาขับปัสสาวะอีกด้วย จึงถูกใจสาวๆ ที่ต้องการลดความอ้วน แต่ปัจจุบันส้มแขกผง และแคปซูล หยุดทำไปก่อน 

          ในจำนวนผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปจากส้มแขกนั้น หัวหน้ากลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านเกษตรกรหมู่ 3 บ้านทรายขาว บอกอีกว่า ส้มแขกแช่อิ่มจะขายดีที่สุดกว่าผลิตภัณฑ์อื่นถึง 70% ที่เหลือเป็นส้มแขกหยี 20% ตามด้วยส้มแขกกวน โดยผลิตภัณฑ์เหล่านี้จะผลิตใน 2 รูปแบบ คือ บรรจุซอง และชั่งขายเป็นกิโลกรัม โดยส้มแขกแช่อิ่มบรรจุซองมี 2 ขนาด คือ ขนาด 100 กรัม ขายส่งซองละ 20 บาท ขนาด 150 กรัม ซองละ 25 บาท หากชั่งขายราคา กก.ละ 200 บาท ส่วนส้มแขกหยี บรรจุซองขนาดเดี่ยว 120 กรัม ราคา 35 บาท ขายเป็นกิโล ราคา กก.ละ 250 บาท โดยตลาดหลักส่งเข้ากรุงเทพฯ 60% ที่เหลือเป็นตลาดในพื้นที่ภาคใต้ ทั้งสงขลา ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส เป็นต้น และอีกส่วนหนึ่งนำสินค้าออกเดินสายออกงานที่ทางราชการจัดงานแสดงสินค้าต่างๆ ทั่วประเทศ ซึ่งในแต่ละเดือนจะผลิตออกสินค้าออกมา รวมแล้วราว 700-1,000 กก. ทำให้มีรายเดือนละไม่ต่ำกว่า 1.2 แสนบาท 

          “การทำงานงานของกลุ่ม เราให้สมาชิกแปรรูปวัตถุดิบอยู่ที่บ้าน เสร็จแล้วนำผลผลิตที่มีการแปรรูปแล้วมาส่งยังที่ทำการกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านเกษตรกรหมู่ 3 บ้านทรายขาว ก่อนจะคัดแยกสินค้าออกเป็นหมวดหมู่ เพื่อส่งจำหน่ายให้ลูกค้าตามชุมชน ในตัวเมือง เพื่อกระจายไปยังร้านค้าในพื้นที่อื่น รวมถึงการนำสินค้าออกเดินสายร่วมงานกับทางราชการในการจัดแสดงสินค้าต่างๆ ทั่วประเทศ ตรงนี้ทำให้สมาชิกเรามีรายได้เสริมเฉลี่ยคนละ 3,000-5,000 บาทต่อเดือน" หัวหน้ากลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านเกษตรกรแปรรูปส้มแขกหมู่ 3 บ้านทรายขาว

          เธอบอกด้วยว่า ผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปจากส้มแขกนั้น จะมีเอกลักษณ์โดดเด่น สินค้าที่แปรรูปมาจากส้มแขกจากพื้นที่ชุมชนมีความสดใหม่ เนื่องจากสินค้าแต่ละประเภทจะไม่เน้นผลิตในปริมาณมาก เพราะต้องการจำหน่ายให้หมด และมีการผลิตอยู่อย่างต่อเนื่อง ดังนั้นผู้บริโภคหรือลูกค้าจะได้ลิ้มรสของอร่อยที่ผลิตใหม่อยู่ตลอดเวลา ที่สำคัญจะไม่ปล่อยให้มีสินค้าค้างสต็อกแน่นอน

          ผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปจากส้มแขกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านเกษตรกรแปรรูปส้มแขกหมู่ 3 บ้านทรายขาว นับว่าเป็นผลผลิตที่น่าสนใจ นอกจากจะทำให้สมาชิกกลุ่มมีรายเสริมจากการทำสวนยางพาราแล้ว ผู้บริโภคก็มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เนื่องจากส้มแขกมีสรรพคุณเป็นสมุนไพรหลายอย่าง หากใครสนใจสามารถสอบถามที่กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแม่บ้านเกษตรกรแปรรูปส้มแขก โทร.08-7293-8089

 

--------------------

สูตรสำเร็จ"ส้มแขกหยี"

          ผู้ที่สนใจอยากทำส้มแขกหยีเพื่อบริโภคเอง มีสูตรง่ายๆ ดังนี้

          1. นำส้มแขกแห้ง 1 กก.

          2. น้ำตาลทราย 1.5 กรัม

          3. เกลือป่น         0.5 กรัม

          4. พริกป่น          0.5 กรัม

วิธีทำ  

          นำส้มแขกแห้ง ผสมกับน้ำตาลทราย เกลือ พริกป่น บดให้ละเอียด แล้วมากวนจนแห้งเหนียว เสร็จยกขึ้นมารอให้เย็น มาปั้นเป็นก้อน แล้วมาคลุกกับน้ำตาลทรายที่ผสมกับเกลือป่น และพริกป่นอีกครั้ง จะได้ส้มแขกหยีที่มีรสชาติเปรี้ยวอมหวาน และเผ็ดเล็กน้อย และสามารถเก็บได้นานถึง 4 เดือน 

          ส่วนวิธีการถนอมส้มแขกให้มีความสด เนื่องจากส้มแขกจะออกผลผลิตปีละ 1 ครั้ง คือ ช่วงเดือนมิถุนายน-สิงหาคม ขณะที่การผลิตส้มแขกแช่อิ่มตลอดทั้งปี จะนำส้มแขกสดใส่โอ่งราว 300 กก. ใส่เกลือ 2 กก.ดองไว้ จึงสามารถทำเป็นวัตถุดิบตลอดทั้งปี

 

--------------------

(แปรรูปส้มแขกทำ "ขนมขบเคี้ยว" ของดี 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ : คอลัมน์ เกษตรทำกิน : โดย ... สุพิชฌาย์ รัตนะ)