"เปลือกไม้ใบคราม"ผลิตภัณฑ์เด่นส่งขาย"ญี่ปุ่น"         

              สกลนคร เป็นจังหวัดหนึ่งที่ขึ้นชื่อในเรื่องของผ้าย้อมคราม เพราะเป็นจังหวัดที่ผลิตผ้าย้อมครามออกมาจำหน่ายเป็นจำนวนมาก แต่ถ้านึกถึงผ้าย้อมครามของสกลนครนั้น มีกลุ่มแม่บ้านกลุ่มหนึ่งในอำเภออากาศอำนวยที่มีการทำผ้าย้อมครามคุณภาพดีออกสู่ตลาดมาอย่างยาวนาน และไม่แค่เพียงทำผ้าย้อมครามเท่านั้น แต่กลุ่มแม่บ้านกลุ่มนี้ยังย้อมผ้าจากเปลือกไม้ ซึ่งเป็นเปลือกไม้ที่สามารถหาได้ตามท้องถิ่น การทำผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้นี้ก็สร้างอาชีพให้แก่กลุ่มแม่บ้านและยังสร้างรายได้ในการเลี้ยงดูตนเองและครอบครัวอีกด้วย

 

             ศิรายุทธ นนธิบุตร หัวหน้ากลุ่มทอผ้ามัดหมี่ ผ้าย้อมคราม และผ้าย้อมเปลือกไม้ อ.อากาศอำนวย จ.สกลนคร เล่าว่า เริ่มต้นจากกลุ่มแม่บ้านในหมู่บ้านมีโครงการจัดทำเป็นกลุ่มทอผ้าลายมัดหมี่ขึ้น และมีการส่งออกไปจำหน่ายในสถานที่ต่างๆ ต่อมากลุ่มแม่บ้านก็มีความคิดเห็นกันว่าต้องการที่จะแปรรูปผ้าลายมัดหมี่นั้นให้เป็นกระเป๋า เสื้อผ้า พวงกุญแจ ร่ม และกิฟต์ช็อปต่างๆ 

          หลังจากนั้นกลุ่มแม่บ้านจึงเล็งเห็นว่าผ้าลายมัดหมี่ต่างๆ มีความสวยงาม เพราะเป็นผ้าลายมัดหมี่ ที่ทำขึ้นมาเองโดยสมาชิกกลุ่มแม่บ้าน และมองเห็นว่าถ้าจำหน่ายเฉพาะผ้าลายมัดหมี่ที่ทอขึ้นมาเพียงอย่างเดียว รายได้ที่ได้จากการจำหน่ายค่อยข้างน้อย ไม่เพียงพอต่อการใช้จ่ายในครอบครัว หลังจากนั้นจึงลองนำผ้ามัดหมี่มาย้อมตามสีธรรมชาติ นั่นก็คือ สีครามและสีจากเปลือกไม้ ซึ่งสีครามนั้นก็ได้จาก ต้นคราม และสีจากเปลือกไม้ก็ได้จากเปลือกไม้ที่หาได้ตามท้องถิ่น เป็นเปลือกไม้ที่มียาง ย้อมแล้วสีของเปลือกไม้สามารถติดกับผ้ามัดหมี่ได้และติดทนนาน เช่น เปลือกประดู่ เปลือกต้นกระโดน เปลือกเพกา เป็นต้น 

            เขาเล่าต่อว่า ในการย้อมผ้าครามและย้อมผ้าจากเปลือกไม้ สีสันอาจจะมีแค่สีคราม และสีของเปลือกไม้เท่านั้น ทางกลุ่มแม่บ้านจึงมีการนำดอกไม้ที่มีสีสันสวยงามมาย้อมเข้ากับสีครามและสีของเปลือกไม้ให้มีสีสันมากขึ้น ซึ่งดอกไม้ที่นำมาย้อมให้เกิดสีสันก็จะมีดังนี้ ดอกดาวเรือง ผ้าก็จะออกมาเป็นสีเหลือง ดอกอัญชัน ผ้าก็จะออกมาเป็นสีม่วง แต่สีที่นำมาย้อมส่วนใหญ่ก็จะเป็นสีเหลืองที่ได้จากดอกดาวเรือง เพราะเป็นดอกไม้ที่หาได้ง่ายตามหมู่บ้าน ดังนั้นในการทำผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้ใน อ.อากาศอำนวย จ.สกลนคร สามารถสร้างรายได้ให้แก่กลุ่มแม่บ้านในการเลี้ยงดูครอบครัวได้อย่างเพียงพอ

              “วิธีการทำผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้ของกลุ่มแม่บ้านใน อ.อากาศอำนวย จ.สกลนคร คือ การนำต้นครามมาต้มในน้ำเดือดให้สีของต้นครามออกมาเป็นสีครามเข้ม หลังจากที่ได้สีครามก็นำผ้าฝ้ายหรือเสื้อผ้าที่กลุ่มแม่บ้านทอขึ้น ลงไปในน้ำต้มสีครามที่ได้จากการต้มต้นคราม และหมักไว้เป็นเวลา 1 ปี จึงจะได้ผ้าย้อมครามตามที่ต้องการ”

              ส่วนวิธีการทำผ้าย้อมจากเปลือกไม้ คือ นำเปลือกไม้มาต้มในน้ำเดือด แต่เปลือกไม้ที่นำมาต้มเป็นเปลือกไม้ที่หาได้ตามท้องถิ่น และเป็นเปลือกไม้ที่มียางเท่านั้น จึงจะทำให้สีของเปลือกไม้ติดทนกับผ้าได้ หลังจากนั้นนำเปลือกไม้ที่ต้มออกจากหม้อ ให้เหลือแค่น้ำของเปลือกไม้ไว้ แล้วนำผ้าฝ้ายหรือเสื้อผ้าลงไปในน้ำต้มของเปลือกไม้ ต้มไว้เป็นเวลาประมาณ 1 ชั่วโมงหรือตามความพึงพอใจว่าต้องการสีเข้มหรือสีอ่อน ถ้าต้องการสีอ่อนก็ไม่ต้มนาน แต่ถ้าต้องการสีเข้มก็ต้มนาน จากนั้นนำผ้าที่ต้มแล้วมาตากให้แห้ง ก็จะได้สีผ้าที่ย้อมจากเปลือกไม้ตามที่ต้องการ 

             “กลุ่มแม่บ้านที่ทำผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้เห็นว่าสีที่ได้จากต้นครามและเปลือกไม้เป็นสีเดิมๆ บางคนก็อาจจะเกิดความเบื่อสีคราม และสีของเปลือกไม้ จึงมีการนำดอกไม้มาย้อมเข้ากับสีครามและสีของเปลือกไม้ให้เกิดสีสันที่แปลกใหม่ และสะดุดตาผู้บริโภคมากขึ้น ซึ่งสีที่ได้จากดอกไม้ก็คือ สีเหลือง ที่ได้จากดอกดาวเรือง และสีม่วง ที่ได้จากดอกอัญชัน เป็นต้น”

             หัวหน้ากลุ่มทอผ้ามัดหมี่คนเดิมกล่าวถึงจุดเด่นที่ทำให้ผู้คนสนใจผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้ของ อ.อากาศอำนวย ว่าสีที่นำมาย้อมผ้านั้นเป็นสีจากธรรมชาติ ไม่มีสีเคมีเจือปนในการย้อม ซึ่งปลอดภัยต่อผู้บริโภค สีที่ได้จากธรรมชาติก็คือ สีจากต้นครามที่เกิดตามธรรมชาติ และสีของเปลือกไม้ ซึ่งเป็นเปลือกไม้ที่มียาง สามารถย้อมแล้วติดทนกับผ้าได้ และเป็นเปลือกไม้ที่หาได้ตามท้องถิ่น และมีการนำดอกไม้ที่หาได้ตามท้องถิ่นมาย้อมให้เป็นสีสันสวยงามสะดุดตาอีกด้วย

            นอกจากผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้ อ.อากาศอำนวย มีจำหน่ายใน จ.สกลนคร แล้ว ก็มีการส่งไปจำหน่ายทั่วประเทศไทยไปตามจังหวัดต่างๆ อีกด้วย เพราะในปัจจุบันนี้เทคโนโลยีมีความเจริญก้าวหน้า ทำให้การจำหน่ายผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้สะดวกสบายยิ่งขึ้น และไม่เพียงเท่านั้นยังถูกส่งออกไปขายในต่างประเทศ นั่นก็คือ ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งคนญี่ปุ่นมีความนิยมและชื่นชอบสวมใส่ผ้าสีที่ได้จากธรรมชาติ ในประเทศญี่ปุ่นจึงต้องการผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้เป็นจำนวนมาก 

           “ขั้นตอนในการส่งออกคือ มีพ่อค้าจากญี่ปุ่นเดินทางมารับผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้ที่ อ.อากาศอำนวย จ.สกลนคร ด้วยตนเอง เหตุผลที่พ่อค้าจากญี่ปุ่นเดินทางมารับสินค้าด้วยตนเองเพราะต้องการทราบว่าผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้มีกลวิธีการย้อมที่มาจากธรรมชาติจริงหรือไม่ เมื่อพ่อค้าจากญี่ปุ่นเดินทางมาพบเห็นว่าผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้ มีกลวิธีการผลิตมาจากธรรมชาติจริง ก็มีการสั่งอย่างต่อเนื่องเป็นจำนวนมาก เพื่อนำไปจำหน่ายที่ประเทศของตนเอง” ศิรายุทธกล่าว

         

                “ผ้าย้อมคราม” และ “ผ้าย้อมจากเปลือกไม้” อ.อากาศอำนวย จ.สกลนคร นอกจากจะเป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านแล้ว ยังสร้างรายได้ให้แก่คนในชุมชน และเนื่องจากสินค้าเป็นผลงานของกลุ่มแม่บ้านในชุมชน จึงนำรายได้ที่ได้รับเข้าสู่ชุมชนเพื่อพัฒนากลุ่มแม่บ้านที่ทำผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้ต่อไป ผู้ที่สนใจเกี่ยวกับผ้าย้อมครามและผ้าย้อมจากเปลือกไม้ สามารถติดต่อได้ที่ โทร.09-3084-8249 ตลอดเวลา