สำรวจพื้นที่สสก.1ชัยนาท ดูผลิตเมล็ดข้าวพันธุ์ดี

                เป็นแม่แบบแนวทางการปฏิรูปภาคการเกษตร “ตลาดนำการผลิต” ที่เป็นรูปธรรมอย่างชัดเจนสำหรับกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ต.นางลือ-ท่าชัย อ.เมือง จ.ชัยนาท ที่ปัจจุบันเป็นแหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวหลักส่งจำหน่ายให้แก่ชาวนาในพื้นที่ภาคกลางและลุ่มเจ้าพระยา ปัจจุบันกลุ่มวิสาหกิจชุมชนดังกล่าว มีสมาชิกจำนวน 172 ราย มีพื้นที่แปลงขยายพันธุ์มากกว่า 3,000 ไร่ ซึ่งในแต่ละปีจะมีผลผลิตรวมประมาณ 2,500–2,700 ตัน เฉลี่ย 800–900 กิโลกรัมต่อไร่ โดยมีพันธุ์ข้าวที่ผลิตและจำหน่ายดังนี้ ข้าวพันธุ์ กข 41, กข57, กข31, กข 49 และปทุมธานี 1

               “ท่องโลกเกษตร” อาทิตย์นี้ลงพื้นที่ จ.ชัยนาท ตาม "ทวี มาสขาว" ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 1 จังหวัดชัยนาท ไปดูความสำเร็จการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนใน ต.นางลือ-ท่าชัย เนื่องจากปัจจุบันภาคเกษตรไทยมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว และมีแนวโน้มผันผวนสูง รัฐบาลจึงได้มีแนวนโยบายปฏิรูปภาคการเกษตรสู่เกษตร 4.0 เพื่อให้สอดรับกับบริบทโลก ยกระดับคุณภาพชีวิตเกษตรกรให้ดีขึ้นมีรายได้เพิ่มขึ้น หนี้สินลดลง ตามแผนยุทธศาสตร์ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ด้วยหลักการตลาดนำการผลิต

             “วิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวตำบลนางลือ-ท่าชัย เป็นวิสาหกิจชุมชนที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวอย่างครบวงจร ตั้งแต่การผลิตที่ถูกต้องได้มาตรฐานตามมาตรฐานของเมล็ดพันธุ์ไปจนถึงแหล่งจำหน่าย มีการวางแผนวิเคราะห์ในการเพิ่มปริมาณการผลิตตามปริมาณความต้องการของตลาด เท่าที่ดูการทำงานและรับทราบข้อมูลจากคณะกรรมการวิสาหกิจชุมชนแห่งนี้ ก็รู้สึกชื่นชมในความสามารถและแนวทางในการดำเนินงานที่น่าจะเป็นต้นแบบให้แก่กลุ่มวิสาหกิจอื่นๆ ได้มาศึกษาดูงานแล้วนำไปปฏิบัติใช้ในกลุ่มของตนเองต่อไปได้เป็นอย่างดี” ทวีกล่าว

             กิตติชาติ ชาติยานนท์ เกษตรจังหวัดชัยนาท กล่าวถึงการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนแห่งนี้ว่ามีรูปแบบของการจัดการกลุ่ม เป็นกลุ่มที่มีประสบการณ์ มีทักษะในการดำเนินงาน มีการบริหารจัดการด้านการผลิตตามทิศทางที่ตลาดต้องการ มีการศึกษาและติดตามสถานการณ์ที่เป็นการปัจจุบันตลอดเวลา ก่อนตัดสินใจส่งเสริมให้สมาชิกทำการผลิต ที่สำคัญเมล็ดพันธุ์ข้าวถือเป็นหนึ่งในปัจจัยพื้นฐานของการปลูกข้าว ที่จะต้องผลิตออกมาตรงตามความต้องการของเกษตรกร และแหล่งรับซื้อผลผลิตข้าวของเกษตรกร ซึ่งจากนี้ไปทางสำนักงานเกษตรจังหวัดจะเข้ามาส่งเสริมการจัดการคุณภาพในการผลิตให้ดียิ่งขึ้น รวมถึงการหาตลาดเพิ่มเติมให้แก่ทางกลุ่มด้วย

            “ใน จ.ชัยนาท มีวิสาหกิชชุมชน 390 แห่ง มีกลุ่มแปลงใหญ่ 40 แห่ง ก็จะเอากลุ่มวิสาหกิจชุมชนนางลือ-ท่าชัย เป็นต้นแบบในการต่อยอดองค์ความรู้ตามแนวนโยบายของกรมส่งเสริมการเกษตร และกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในด้านการบริหารจัดการภายใต้แนวทางตลาดนำการผลิต โดยให้วิสาหกิจในพื้นที่อื่นๆ เข้ามาศึกษาดูงานเพื่อให้มีการดำเนินงานในแนวทางเดียวกัน จะช่วยให้ผลผลิตโดยภาครวมของข้าวในพื้นที่ภาคกลางที่รับเมล็ดพันธุ์ดีไปปลูกมีผลผลิตที่ดีตรงตามความต้องการของตลาด และเกษตรกรสามารถขายได้ราคาดีอีกด้วย” เกษตรจังหวัดชัยนาทกล่าว

              สำรวม ปานหลุมข้าว ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวตำบลนางลือ-ท่าชัย ยอมรับว่า ทางกลุ่มเป็นผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ได้คุณภาพ ที่เกษตรกรผู้ปลูกข้าวในพื้นที่ให้ความไว้วางใจ มีการสร้างเครือข่ายเชื่อมโยงกันอย่างครบวงจร ตั้งแต่สมาชิกเกษตรกรที่เป็นลูกค้า และโรงสีที่รับซื้อผลผลิตข้าวจากเกษตรกร จึงทำให้กลุ่มมีข้อมูลที่เป็นปัจจุบันตลอดเวลาในการตัดสินใจให้สมาชิกนำพันธุ์ข้าวไปเพาะปลูกเป็นเมล็ดพันธุ์เพื่อจำหน่ายให้แก่เกษตรกรนำไปปลูก ก็คือแนวทางตลาดนำการผลิตนั่นเอง

             "กลุ่มได้จดทะเบียนเป็นวิสาหกิจชุมชน เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2548 ปัจจุบันมีสมาชิกจำนวน 172 ราย ทุนหมุนเวียนกว่า 12 ล้านบาท ปัจจัยสำคัญที่ทำให้สามารถดำเนินการบริหารจัดการกลุ่มได้ประสบผลสำเร็จจนถึงปัจจุบันเป็นผลมาจากชุมชนมีการพึ่งตนเองเป็นอันดับแรกและได้รวมกลุ่มโดยใช้หลักการมีส่วนร่วมไม่แสวงหาผลประโยชน์จากสมาชิก สร้างกลุ่มให้อยู่รอดและให้สมาชิกมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น"

            จากความสำเร็จในการดำเนินงานมาอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันได้รับการยกระดับให้เป็นแหล่งเรียนรู้ในการผลิตเมล็ดพันธุ์คุณภาพตรงตามความต้องการของตลาด ให้แก่เกษตรกรที่สนใจเดินทางเข้ามาศึกษาดูงานอย่างต่อเนื่อง ซึ่งจะดูตั้งแต่การเตรียมแปลงปลูกไปจนถึงการปลูก การดูแลบำรุงรักษา และการเก็บเกี่ยว 

             ปัจจุบันวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวตำบลนางลือ-ท่าชัย มีสมาชิกจำนวน 172 ราย มีพื้นที่แปลงขยายพันธุ์มากกว่า 3,000 ไร่ ซึ่งในแต่ละปีจะมีผลผลิตรวมประมาณ 2,500–2,700 ตัน เฉลี่ย 800–900 กิโลกรัมต่อไร่ โดยมีพันธุ์ข้าวที่ผลิตและจำหน่ายดังนี้ ข้าวพันธุ์ กข 41, กข57, กข31 กข 49 และ ปทุมธานี 1 

            ทั้งนี้ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวตำบลนางลือ-ท่าชัย ยังมีแผนที่จะขยายกำลังการผลิต โดยรับสมาชิกจัดทำแปลงขยายเพิ่มพร้อมสร้างเครือข่าย และเปิดศูนย์ข้าวชุมชนในพื้นที่ใกล้เคียงเพื่อเพิ่มปริมาณความบริสุทธิ์ของเมล็ดพันธุ์ รองรับความต้องการของตลาดด้านคุณภาพของเมล็ดพันธุ์อีกด้วย