"หมากผู้หมากเมีย"เพื่อขยายและใช้งาน

               หมากผู้หมากเมีย นับเป็นพืชอีกประเภทที่มีคุณค่าและสามารถสร้างคุณประโยชน์ต่อระบบการใช้ได้ดีในระดับหนึ่งที่พบได้ยาก อย่างเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ทั้งการใช้ต้นประดับและเพื่อการตัดใบ และยังมีการขยายแบบง่ายๆ ไม่มีขั้นตอนซับซ้อนแต่ประการใด มีทั้งวิธีการตัดต้นและยอดปักชำแบบธรรมดา ก็สามารถเกิดยอดและรากใหม่ได้โดยง่าย หากจะให้ได้ปริมาณที่มากขึ้นกว่าปกติก็ให้เปลี่ยนมาเป็นการชำแบบนอนกิ่งให้ขนานไปกับพื้น ให้ท่อนพันธุ์ฝังอยู่ในวัสดุเพียงครึ่งแถบล่าง ตาข้างที่อยู่เหนือรอยกาบใบก็จะเจริญเติบโตตามพื้นที่ด้านบน เกิดเป็นต้นใหม่พร้อมๆ กันได้คราวละมากๆ 

            ส่วนด้านล่างก็จะเกิดเป็นรากต่างไปจากส่วนด้านบน ซึ่งแม้วิธีนี้จะทำให้ได้ต้นใหม่จำนวนมาก แต่ก็ต้องตัดแยกไปชำแบบตั้งอีกรอบเพื่อให้ได้ต้นพร้อมใช้ที่สวยแข็งแรงและตาข้างที่แตกช้ากว่าได้มีโอกาสเจริญเติบโตพร้อมตัดเพิ่มอีกในรุ่นต่อไป

               บางครั้งการขยายพันธุ์จากต้นสมบูรณ์อาจแค่ตัดเพียงรากใหญ่ที่เป็นส่วนหยั่งลงไปในวัสดุปลูก หรือตัดจากส่วนที่ดูคล้ายรากและมักเกิดขึ้นตามลำต้นที่ล้มเอนเป็นท่อนสั้นๆ ก็ใช้เพาะชำได้ดีดูไม่แตกต่างไปจากการเพาะชำลำต้นแต่ประการใดเลย และต้นแม่นั้นยังคงสภาพดูไม่แตกต่างไปจากเดิมด้วย แต่หากต้นพันธุ์ดีนั้นมีจำนวนไม่มากและต้องการขยายให้มีจำนวนในช่วงเวลาจำกัด ก็อาจใช้วิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ที่ให้ต้นไม่แตกต่างไปจากเดิมโดยส่วนใหญ่ แต่อาจมีการกลายไปบ้างถ้าพันธุ์เพาะเลี้ยงมีหลากสีบนพื้นใบเดียวกัน หรือพันธุ์ขยายมีสภาพด่างมาโดยแต่แรก 

              และยังมีอีกวิธีที่คนยุคก่อนมักใช้ขยายพันธุ์ให้ได้ต้นใหม่ที่ได้ทั้งแตกต่างไปจากเดิม หรือเหมือนต้นแม่แทบทั้งหมดด้วยการเพาะเมล็ด ซึ่งการขยายในแต่ละวิธีมีทั้งข้อดีและข้อด้อยแตกต่างกันไป แต่ก็ช่วยให้เพิ่มจำนวนนำไปสู่การผลิตที่ได้ผลตอบแทนทางการตลาดอย่างต่อเนื่องทุกฤดูกาลได้นั่นเอง

              ในบางชนิดพันธุ์ที่ถูกคัดแยกและขยายมาแล้ว จากคุณสมบัติพิเศษที่เห็นได้ชัดในทางการใช้ประโยชน์นอกเหนือจากการใช้ต้นประดับ คือ การตัดใบเพื่อใช้จัดประดับตกแต่งร่วมกับสิ่งต่างๆ ได้ดีอีกช่องทางหนึ่ง โดยเฉพาะตลาดการใช้ในหลายประเทศที่มีสภาพอากาศหนาวเย็น และมีความต้องการใช้ไม้ใบที่ปลูกได้ดีในเขตอากาศร้อนชื้น ซึ่งหมากผู้หมากเมีย ก็นับเสมือนเป็นไม้ในความคิดดังกล่าวที่คนในตลาดปลายทางพื้นที่เขตหนาวนึกถึงและโดยส่วนใหญ่มักรู้ที่มา ดั่งเป็นสัญลักษณ์ตัวแทนไม้ในเขตร้อนชื้นไปแล้ว 

              โดยทางกายภาพของพันธุ์ที่ใช้ในการตัดใบที่ดีควรมีใบหนาและมีขนาดพอเหมาะไม่เล็กหรือใหญ่จนเกินไป ก้านใบยาว และสีในพื้นใบส่วนใหญ่ควรเป็นสีเดียวกัน ที่สำคัญอีกอย่างคือสภาพความคงทนหลังการเก็บเกี่ยว ที่ต้องใช้เวลาตามขั้นตอนเพื่อไปสู่การใช้ปลายทาง จึงไม่ใช่ทุกชนิดพันธุ์ที่สามารถนำมาผลิตเพื่อการตัดใบ แต่เมื่อได้พันธุ์ดังกล่าวแล้ว ชนิดต้นเพื่อการตัดใบนั้นก็ยังคงนำมาใช้ปลูกประดับที่คงทนต่อสภาพแสงมากกว่าปกติได้ดีมีความหลากหลายของพื้นที่ปลูกมากขึ้นอีกด้วย

               พันธุ์ที่มีลักษณะพิเศษเพื่อใช้เป็นไม้ตัดใบที่ดีนั้นมักพบไม่ค่อยบ่อยนักจากพันธุ์ที่มีอยู่ ในระบบการใช้จึงมีการเพิ่มโอกาสนอกเหนือจากการตัดใบอย่างที่เคยใช้ตัดกันอยู่แต่ก่อนแล้วมาเป็นการตัดทั้งกิ่งที่มีใบสมบูรณ์ติดไปด้วย จนเห็นเป็นช่อ ซึ่งเป็นการแก้ปัญหาจากการใช้ในบางพันธุ์ที่มีใบสั้นและขาดความคงทน ซึ่งการตัดทั้งกิ่งก็ช่วยลดปัญหาดังกล่าวได้มากและยังมีสารอาหารจากกิ่งที่ตัดช่วยหล่อเลี้ยงได้อยู่ตลอดการเดินทางไปสู่การใช้งาน 

             นับเป็นอีกมิติที่ถูกพัฒนาต่อยอดมาจากการแก้ปัญหาและเพิ่มช่องทางทางการตลาด ทำให้ไม้ชนิดนี้ได้ถูกหยิบมาใช้ด้วยความเป็นไม้ที่มีลักษณะเฉพาะอีกแบบหนึ่ง ทั้งยังทำจำนวนป้อนเข้าสู่ตลาดได้ไม่ยาก จนช่วยตอบโจทย์ความต้องการที่มีอยู่อย่างที่หลายคนไม่เคยเห็น..