ดวงใจในดวงแสตมป์

     

     ตลอดระยะเวลา 70 ปีที่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงครองสิริราชสมบัติ ทรงบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้แก่พสกนิกรทุกหมู่เหล่า ทรงทุ่มเททั้งพระวรกาย และพระปรีชาสามารถ เพื่อพัฒนาให้พสกนิกรของพระองค์ได้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น หลายหน่วยงานจึงได้มีการจัดทำผลงานหรือสิ่งของที่ระลึก เพื่อร่วมสร้างการระลึกถึงพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 9 แห่งราชวงศ์จักรี ที่ยิ่งใหญ่ของปวงชนชาวไทยอยู่เสมอ โดยที่ผ่านมา พระราชกรณียกิจ และพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้รับการถ่ายทอดผ่านดวงตราไปรษณียากรจำนวนมาก เพื่อให้พสกนิกรได้ซาบซึ้งถึงพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้น

     วิบูลย์ เสรีชัยพร ผู้จัดการฝ่ายตลาดไปรษณียากร บริษัท ไปรษณีย์ไทยจำกัด (ปณท) เล่าว่าไปรษณีย์ไทยได้จัดทำตราไปรษณียากรขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ตลอด 7 ทศวรรษที่ผ่านมา ของพระองค์มีจำนวนทั้งสิ้น 70 ชุด 349 แบบจำนวนพิมพ์กว่า 2 พันล้านดวง 

     “การจัดสร้างตราไปรษณียากรที่เกี่ยวข้องกับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทุกชุดนั้น ไปรษณีย์ไทยใส่ใจทุกรายละเอียดในการออกแบบ รวมถึงยังประยุกต์ใช้เทคโนโลยีการพิมพ์ที่ทันสมัย เพื่อให้ตราไปรษณียากรที่ระลึกดังกล่าวให้มีความเหมาะสมกับการอัญเชิญพระบรมฉายาลักษณ์ หรือพระบรมสาทิสลักษณ์ เพื่อจัดทำตราไปรษณียากร โดยตัวอย่างของตราไปรษณียากรพิเศษ ได้แก่ ตราไปรษณียากรชุดที่ระลึกมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ จัดทำขึ้นโดยใช้เทคนิคการปั๊มทองคำแท้ดุนนูน ตราไปรษณียากรชุดที่ระลึก 60 ปี ราชาภิเษก ที่มีการใช้เทคนิคประดับวัสดุทางการพิมพ์เป็นภาพเพชรรูปหัวใจ จำนวน 6 เม็ด และยังมีเทคนิคพิเศษต่างๆ อีกมากมาย อาทิ การปั๊มดุนนูน เคลือบเงา ปั๊มฟอยล์ทอง เงิน นาก พิมพ์แบบสามมิติ ฮาโลแกรม รวมไปถึงการใช้วัสดุพิเศษเพิ่มเติมให้ตราไปรษณียากรมีคุณค่ามากขึ้น อาทิ คริสตัล ทองคำ เมล็ดข้าวเปลือก” ผู้จัดการฝ่ายตลาดไปรษณียากร กล่าว 

     พร้อมจำแนกกลุ่มการจัดทำได้ ดังนี้ เริ่มจาก ตราไปรษณียากรพระบรมฉายาลักษณ์ 10 ชุด หรือการจัดทำแสตมป์ทั่วไป (definitive stamp) ซึ่งโดยปกติจะจัดทำเป็นพระบรมฉายาลักษณ์ในพระมหากษัตริย์ของประเทศ โดยจัดทำขึ้นชุดแรกเพื่อเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เมื่อปี 2490 ในชื่อชุดพระบรมฉายาลักษณ์ ร. 9 ชุด 1 (สยาม) และหลังจากนั้น มีการจัดทำขึ้นอย่างต่อเนื่องอีกจำนวน 9 ชุด ได้แก่ ชุดปี พ.ศ.2494 พ.ศ.2504 พ.ศ.2506 พ.ศ.2515 พ.ศ.2516 พ.ศ.2523 พ.ศ.2531 พ.ศ.2539 จนถึงชุดสุดท้ายในปี พ.ศ.2553 รวมทั้งสิ้น 10 ชุด ชุดที่ 10 คือ เมื่อปี พ.ศ.2553 

      ตราไปรษณียากรฉลองครบรอบพระชนมพรรษา จำนวน 24 ชุด เป็นการจัดทำตราไปรษณียากรขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองวันคล้ายวันพระราชสมภพ 5 ธันวาคม ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยเริ่มต้นจัดทำชุดแรกในโอกาสที่ทรงสามารถใช้สิทธิตามกฎหมาย เมื่อทรงพระชนมพรรษา 20 พรรษา และจากนั้น มีการจัดทำทุก 1 รอบ (12 ปี) ในปี พ.ศ.2506 พ.ศ.2518 พ.ศ.2530 พ.ศ.2542 พ.ศ.2554 ซึ่งหลังจากชุดปี พ.ศ.2554 ก็จัดทำขึ้นเป็นประจำทุกปี และชุดสุดท้าย คือ ชุดที่ระลึกวันเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เมื่อพระชนมพรรษา  88 พรรษา ในปี พ.ศ. 2558 

      ตราไปรษณียากรพระราชพิธีฉลองสิริราชสมบัติ 13 ชุด ตราไปรษณียากรที่ระลึกเพื่อเฉลิมฉลองโอกาสพระราชพิธีฉลองสิริราชสมบัติ โดยจัดทำขึ้นครั้งแรกในโอกาสที่ระลึกพระราชพิธีบรมราชาภิเษกในปี พ.ศ.2493 และจากนั้น เป็นการจัดทำตราไปรษณียากรที่ระลึกในโอกาสครองสิริราชสมบัติครบ 25 ปี ในชื่อชุด ที่ระลึกรัชดาภิเษก และชุดครบรอบ 28 ปี 50 ปี จนถึงชุดสุดท้ายครบรอบ 60 ปี ที่จัดทำขึ้นในปี พ.ศ.2553 

      ตราไปรษณียากรพระราชกรณียกิจ และพระอัจฉริยภาพ 5 ชุด เป็นการจัดทำตราไปรษณียากรขึ้น เพื่อให้ประชาชนได้ตระหนักถึงพระราชกรณียกิจที่ทรงทุ่มเทปฏิบัติด้วยพระอัจฉริยภาพ เพื่อให้เกิดประโยชน์อันสูงสุดแก่คนไทย และประเทศไทย โดยชุดแรกที่จัดทำ คือ ตราไปรษณียากรที่ระลึกโครงการที่ดำเนินการตามพระราชดำริ เพื่อเผยแพร่ให้ความรู้เกี่ยวกับโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และชุดอื่นๆ ได้แก่ ที่ระลึกพระราชอัจฉริยภาพด้านโทรคมนาคม ที่ระลึกการเกษตรทฤษฎีใหม่ ที่ระลึกพระบิดาแห่งมาตรฐานการช่างไทย และชุดสุดท้ายชื่อชุดที่ระลึกพระผู้ทรงเป็นครูแห่งแผ่นดินเพื่อเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในพระราชกรณียกิจด้านการศึกษา ที่จัดทำขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2555

 70 ชุด 70 ปี ดวงตราไปรษณียากรเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่9

      ตราไปรษณียากรราชาภิเษกสมรส 4 ชุด ตราไปรษณียากรที่ระลึกเพื่อร่วมบันทึกความประทับใจ และร่วมเฉลิมฉลองโอกาสราชาภิเษกสมรสระหว่างพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ โดยจัดทำชุดแรก คือ ตราไปรษณียากรที่ระลึกราชาภิเษกสมรส 15 ปี ในปี พ.ศ.2508 และครบรอบ 25 ปี 50 ปี และ 60 ปี โดยมีไฮไลท์เป็นชุดพิเศษ คือ ตราไปรษณียากรที่ระลึก 60 ปี ราชาภิเษกสมรส ซึ่งประดับด้วยคริสตัลแท้จากออสเตรีย เป็นภาพ 2 ชุด พระบรมสาทิสลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระปรมิทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ที่ทรงฉายไว้เมื่อครั้งพระราชพิธีราชาภิเษกสมรส พื้นแบ็กกราวนด์สีชมพู และพระบรมสาทิสลักษณ์พระบาทสมเด็จพระปรมิทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในพระชนมพรรษาปัจจุบัน พื้นแบ็กกราวนด์สีเหลือง ประดับด้วยวัสดุทางการพิมพ์เป็นภาพเพชรรูปหัวใจ จำนวน 6 เม็ด

       ตราไปรษณียากรที่ระลึกอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง 17 ชุด เป็นตราไปรษณียากรที่จัดทำขึ้นเนื่องในโอกาสต่างๆ โดยแต่ละชุดล้วนแสดงถึงพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทั้งสิ้น และเป็นพระราชกรณียกิจ และพระราชอัจฉริยภาพที่มีความสำคัญต่อประชาชนชาวไทย และประเทศไทย อาทิ ตราไปรษณียากรที่ระลึกเอเชียนเกมส์ครั้งที่ 6 ตราไปรษณียากรที่ระลึกงานชุมนุมลูกเสือแห่งชาติครั้งที่ 9 พ.ศ.2520 ตราไปรษณียากรที่ระลึก งานสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี ตราไปรษณียากรที่ระลึก ครบรอบ 100 ปี ธนบัตรไทยตราไปรษณียากรที่ระลึก 100 ปี งานวิจัยข้าวไทย

      อย่างไรก็ตาม ตราไปรษณียากรเฉลิมพระเกียรติชุดล่าสุด และถือเป็นชุดสุดท้ายที่จัดทำขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช คือ ชุด 100 ปีงานวิจัยข้าวไทย กำหนดออกจำหน่ายเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2559 ซึ่งเป็นภาพพระบรมฉายาลักษณ์ ของพระพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินไปยังพระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระสุริโยทัย ทุ่งมะขามหย่อง จ.พระนครศรีอยุธยา เพื่อทรงเกี่ยวข้าวในนาที่ใช้น้ำจากอ่างเก็บน้ำในพื้นที่รอบพระราชานุสาวรีย์ฯ ตามโครงการส่งเสริมอาชีพปลูกข้าวนาปรัง เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2539 แสตมป์ชุดนี้เป็นชนิดราคา 3 บาท เต็มแผ่น 10 ดวง 30 บาทของวันแรกจำหน่าย 11 บาท