หมอเตือนหมั่นสังเกตุอาการเสี่ยง "โรคพังผืดในปอด" อันตรายกว่าที่คิด เสียชีวิตเทียบเท่า "มะเร็งปอด" ปัจจุบันการวินิจฉัยโรคยังมีอุปสรรค
เมื่อวันที่ 12 ต.ค. รศ.นพ.แจ่มศักดิ์ ไชยคุนา นายกสมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ พูดถึงความอันตรายของ "โรคพังผืดในปอด" การเสวนาเรื่อง Freshen Up Your Life "สูดลมหายใจให้เต็มปอด เพื่อผู้ป่วยโรคพังผืดในปอด" ว่า โรคพังผืดในปอด เป็นโรคหนึ่งในกลุ่มโรคปอดอินเตอร์สติเชียล (interstitial lung disease หรือ ILD) จัดเป็นโรคหายากที่มีความรุนแรงมาก อัตราการรอดชีวิตใกล้เคียงกับโรคมะเร็งปอด ซึ่งเป็นโรคเรื้อรังที่สามารถลุกลามมากขึ้นได้ จนทำให้สมรรถภาพปอดลดลง และอาการของผู้ป่วยแย่ลงได้ตลอดเวลา
โรคพังผืดในปอดมี 3 ลักษณะเด่น
1. ไอแห้งเรื้อรังมากกว่าสองเดือนขึ้นไป
2. เหนื่อยหอบมากขึ้น ทำให้ทำกิจวัตรประจำวันได้น้อยลง เช่น เดินได้ช้าลง ออกกำลังกายได้ลดลง
3. เมื่อแพทย์ฟังเสียงปอดจะได้ยินเสียงกรอบแกรบผิดปกติที่ชายปอดทั้งสองข้างคล้ายเสียงลอกแถบตีนตุ๊กแก
นอกจากนี้ยังมีอาการอื่นๆ เช่น น้ำหนักตัวลดลงเรื่อยๆ ปวดกล้ามเนื้อและข้อ ปลายนิ้วมือหรือเท้ามีลักษณะโค้งกลมและกว้างขึ้น
สาเหตุของโรคพังผืดในปอด
เกิดจากการอักเสบ แผลเป็น หรือพังผืดที่เนื้อเยื่อปอด และหลอดลมฝอยในปอด ทำให้ปอดทำงานได้ไม่เหมือนคนปกติทั่วไป ส่งผลต่อการหายใจผิดปกติ รวมถึงเกิดจากโรคแพ้ภูมิต้านทานตนเอง การใช้ยาบางชนิด อาชีพและสิ่งแวดล้อม และมีบางส่วนที่ไม่ทราบสาเหตุด้วย
ด้าน รศ.นพ.ศุภฤกษ์ ดิษยบุตร ประธานคณะอนุกรรมการโรคปอดอินเตอร์สติเชียลและโรคปอดจากการทำงานและสิ่งแวดล้อม กล่าวเพิ่มเติมว่า โรคนี้มักพบผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป และจะอาศัยอยู่ในแถบประเทศตะวันตกมีอุบัติการณ์ประมาณ 20 คนต่อประชากร 1 แสนคนต่อปี
สำหรับสถานการณ์ในประเทศไทย พบผู้ป่วยโรคปอดเป็นพังผืดชนิดไม่ทราบสาเหตุ จำนวน 146 คน (ข้อมูล ณ เดือนกรกฎาคม 2565) แต่อย่างไรก็ตามยังมีผู้ป่วยอีกจำนวนมากที่ไม่ได้ลงทะเบียน ดังนั้นจึงคาดว่า จะมียอดผู้ป่วยจริงมากกว่านี้แน่นอน
อาชีพที่เสี่ยงเกิดโรคพังผืดในปอด เช่น คนที่ทำงานในสถานที่ก่อสร้าง ซึ่งมีโอกาสจะได้รับฝุ่นจากปูนและแร่ใยหินสูงกว่าคนทั่วไป
สภาพแวดล้อมที่เสี่ยงโรคพังผืดในปอด เช่น อยู่ใกล้สัตว์ปีกจำนวนมากเป็นเวลานาน เช่น เลี้ยงนกจำนวนมาก หรือมีสภาพแวดล้อมที่ไปสัมผัสนกพิราบบ่อย รวมถึงการสัมผัสกับเชื้อรานานๆ เช่น ในห้องนอนที่มีเชื้อราสะสม เป็นต้น แต่การสัมผัสสัตว์หรือสารดังกล่าวอาจไม่ได้ทำให้เกิดโรคทุกคนเพราะขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย
อัตราการเสียชีวิต ร้อยละ 20 โดยปัจจัยที่มีผลต่อการกำเริบเฉียบพลันและอัตราการเสียชีวิต คือ อายุมาก สมรรถภาพปอดที่ไม่ดี อาการเหนื่อย และคุณภาพชีวิตที่ไม่ดีตั้งแต่เริ่มการวินิจฉัย ในกลุ่มผู้ป่วยที่เสียชีวิตร้อยละ 50 จะมีสาเหตุจากภาวะการหายใจล้มเหลวจากตัวโรค อีกร้อยละ 50 เสียชีวิตจากโรคร่วม อาทิ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน หัวใจล้มเหลว และการติดเชื้อ เป็นต้น ซึ่งการวินิจฉัยค่อนข้างยุ่งยากและซับซ้อน ต้องอาศัยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทำงานร่วมกับสหวิชาชีพ
การรักษาในกรณีของโรคพังผืดในปอดที่ไม่ทราบสาเหตุหรือ IPF นั้นจะใช้ยาต้านพังผืด และการรักษาตามอาการ ร่วมกับกายภาพบำบัด เพื่อฟื้นฟูสมรรถภาพปอด การบำบัดด้วยออกซิเจน และการปลูกถ่ายปอดขึ้นอยู่กับคำแนะนำของแพทย์ ที่ผ่านมาสมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทยฯ และองค์กรที่เกี่ยวข้องต่างร่วมกันทำงานมานานมากกว่า 10 ปี เพื่อให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคนี้กระจายไปยังบุคลากรทางการแพทย์เพิ่มขึ้น ทำให้ปัจจุบันการตรวจวินิจฉัยของแพทย์เริ่มคำนึงถึงโรคพังผืดในปอดมากขึ้น
ในส่วนของประชาชนนั้น ยังต้องมีการรณรงค์อย่างต่อเนื่องให้สังเกตอาการตัวเอง เพราะในบางโรคกรณีที่ปอดอักเสบแต่ยังไม่เกิดพังผืด จะมีโอกาสหายจากโรคได้ แต่หากเกิดพังผืดในปอดแล้ว จะช่วยเพียงชะลอไม่ให้พังผืดเกิดมากขึ้น จากข้อมูลการดูแลผู้ป่วยพบว่า หากผู้ป่วยได้รับการรักษา จะสามารถชะลอการเสื่อมสมรรถภาพของปอดได้ถึงร้อยละ 50 ดังนั้นผู้ที่สังเกตอาการตนเองแล้วเข้าข่ายควรรีบเข้าทำการตรวจวินิจฉัย
ขณะที่ ศ.พญ.ดวงฤดี วัฒนศิริชัยกุล แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคหายาก และรองประธานกรรมการมูลนิธิเพื่อผู้ป่วยโรคหายากประเทศไทย กล่าวว่า การจะทำให้ผู้ป่วยเข้าถึงการรักษาได้อย่างทันท่วงที จำเป็นต้องสร้างระบบรองรับที่ดีในการดูแลรักษา ทั้งระดับนโยบายที่ต้องมีความรู้ความเข้าใจ เพื่อขยายสิทธิบัตรทองให้ผู้ป่วยเบิกจ่ายได้ครอบคลุม พร้อมกับการบรรจุยาที่ใช้ในการรักษาเข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติ
สำหรับผู้ที่สนใจสาเหตุของโรคพังผืดในปอด ติดตามได้ (คลิก)
ติดตามข่าวสาร คมชัดลึก อื่นๆ ได้ที่
Facebook - https://www.facebook.com/komchadluek
LineToday - https://today.line.me/th/v2/publisher/100057
Instagram - https://www.instagram.com/komchadluek_online/
ข่าวที่เกี่ยวข้อง