คอลัมน์... กระดานความคิด โดย... บางนา บางปะกง
ธรรมชาติการเมืองไทย ทุกครั้งที่มีการจัดตั้งรัฐบาล โดยนักเลือกตั้ง ไม่มีครั้งไหนที่หนังสือพิมพ์จะไม่พาดหัว เรื่อง “แย่งชามข้าว”
สำหรับกรณีการจัดตั้งรัฐบาลประยุทธ์ 2/1 มีสถานการณ์บางอย่างคล้ายสมัยพรรคสหประชาไทย จัดตั้งรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร โดยดึงเอากลุ่ม ส.ส.ไม่สังกัดพรรคเข้าร่วม
การเลือกตั้งเมื่อ 10 กุมภาพันธ์ 2512 เป็นการเลือกตั้งแบบรวมเขตเรียงเบอร์ และเป็นการเลือกตั้งโดยตรง ผลการเลือกตั้งในครั้งนี้พบว่า ไม่มีพรรคใดได้เสียงข้างมากเพียงพอที่จะเป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาลได้โดยลำพัง นั่นคือต้องมีคะแนนเสียงสนับสนุนในสภาเกินกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวน ส.ส. หรือเกินกว่ากึ่งหนึ่งของ 219 คน ซึ่งเท่ากับ 110 คนขึ้นไป
พรรคสหประชาไทย ของฝ่ายจอมพลถนอม ได้รับเลือกตั้งมากที่สุด 95 ที่นั่ง และพรรคประชาธิปัตย์ อันดับสองได้ 50 ที่นั่ง
เนื่องจากรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2511 ไม่ได้กำหนดให้ผู้สมัคร ส.ส.ต้องสังกัดพรรค จึงทำให้ได้ ส.ส.อิสระเข้าสภาเป็นจำนวนมากถึง 70 คน
เมื่อพรรคสหประชาไทย ได้เก้าอี้ ส.ส.ไม่ถึงครึ่งหนึ่งของจำนวนที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎร จึงต้องไปรวบรวม ส.ส.ไม่สังกัดพรรคประมาณ 30 ที่นั่งมาสนับสนุน จึงได้เกิน 110 ที่นั่ง
จอมพลประภาส จารุเสถียร รองหัวหน้าพรรคสหประชาไทย มอบให้ ประสิทธิ์ กาญจนวัฒน์ ส.ส.ฉะเชิงเทรา สมัยโน้นเป็นผู้บริหารจัดการ ส.ส.ไม่สังกัดพรรค
ประสิทธิ์ กาญจนวัฒน์
คอลัมนิสต์หนังสือพิมพ์สมัยโน้น มักจะเขียนถึงบทบาทของกลุ่ม ส.ส.อิสระในสภา โดยขนานนามว่า “พรรคผี” และตัวประสิทธิ์เองก็ยอมรับสภาพ
“ตอนนั้นเขาหาว่าเราเป็นพรรคผี ก็จริง ก็ถูกต้อง เราไม่ปฏิเสธ”
ประสิทธิ์ กาญจนวัฒน์ หรือฉายา “เจ้าพ่อบางขนาก” ได้เล่าไว้ในหนังสืออัตชีวประวัติว่า เวลามีกฎหมายสำคัญๆ เข้าสภา พล.อ.กฤษณ์ สีวะรา มือขวาของจอมพลประภาส จะโทรศัพท์มาหา “ประสิทธิ์โว้ย ดูแลกันหน่อยนะ”
หมายความว่า ประสิทธิ์จะต้องนัด ส.ส.อิสระพูดคุย ซักซ้อมการโหวตลงมติในสภา ตามมาด้วยการมอบปัจจัยพิเศษให้ ส.ส.กลุ่มดังกล่าว
ก่อนเลือกตั้ง 2512 จอมพลประภาสได้วางตัว พล.อ.กฤษณ์ กับประสิทธิ์ เป็นผู้ดูแลจ่ายเงินทุนสนับสนุนผู้สมัคร ส.ส.ที่ไม่สังกัดพรรคจำนวนหนึ่ง เพราะคาดหมายว่า คงได้ใช้บริการคนเหล่านี้ตอนจัดตั้งรัฐบาล
ตอนหลัง กลุ่ม ส.ส.อิสระ จึงมีมติตั้งพรรคการเมืองให้ถูกต้องตามกฎหมาย ลบข้อครหาว่าเป็นพรรคผี มีสำนักงานพรรคอิสระอยู่ในซอยตรงข้ามโรงพักบางซื่อ
พล.อ.กฤษณ์ สีวะรา
“พรรคอิสระ” จดทะเบียนจัดตั้งพรรค เมื่อ 15 เมษายน 2512 โดยมีหัวหน้าพรรคคือ โกศล ไกรฤกษ์ ส.ส.พิษณุโลก รองหัวหน้าพรรค 2 คนคือ เลิศ ชินวัตร ส.ส.เชียงใหม่ และ สมพงษ์ อยู่หุ่น ส.ส.กาฬสินธุ์ เลขาธิการพรรคคือ บุญธรรม ชุมดวง ส.ส.สุโขทัย
สภาวการณ์ของรัฐบาลจอมพลถนอม ที่ต้องพึ่งเสียงจาก ส.ส.กลุ่มอิสระ กลายเป็นปัญหาวุ่นวายในสภา ส่งผลให้ “คณะทหาร” ผู้กุมอำนาจเริ่มไม่พอใจนักเลือกตั้ง ที่ชอบต่อรองขอผลประโยชน์ ไม่จบไม่สิ้น
ในที่สุด 17 พฤศจิกายน 2514 คณะปฏิวัตินำโดยจอมพลถนอม กิตติขจร ได้ประกาศยึดอำนาจการปกครองแผ่นดิน และเหตุผลหนึ่งในการยึดอำนาจ จอมพลถนอมอ้างว่า ส.ส.ในสภา ต่อรองผลประโยชน์สูง โดยเฉพาะนักการเมืองสังกัดพรรคผี
ตัดกลับมาที่พรรคพลังประชารัฐ ก็ไม่ต่างจากพรรคสหประชาไทย ไม่สามารถจัดตั้งรัฐบาลพรรคเดียวได้ จึงต้องจับมือกับอีก 18 พรรคการเมือง มีทั้งพรรคขนาดกลาง พรรคเล็กไปจนถึงพรรคจิ๋ว
แถมรัฐบาลตู่ 2/1 นั้นมีจำนวนเสียงปริ่มน้ำ เหมือนยืมจมูกเพื่อนหายใจ ฉะนั้นข่าวความวุ่นวายในการตั้งรัฐบาล ก็เป็นเรื่องที่คาดเดาได้
วันนี้คนไทยก็ได้เห็น “พรรคจิ๋ว” ออกฤทธิ์ออกเดช ไม่ต่างอะไรกับพรรคผีเมื่อ 50 ปีที่แล้ว
ข่าวที่เกี่ยวข้อง