ขายของเก่า'เปรมโมเดล'

ยามที่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา พูดเรื่อง “อยู่ต่อ” หรือ “ไม่อยู่ต่อ” คนก็ฟังแล้วยิ้ม

แต่ยามใดที่ วันชัย สอนศิริ กองเชียร์ทหาร ออกมาเชียร์ พล.อ.ประยุทธ์ ให้เป็นนายกรัฐมนตรี หลังการเลือกตั้งทั่วไป คนฟังก็แทบเบือนหน้หนี

“วันชัย” ยกตัวอย่าง 8-9 ปี ในตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ โดยไม่จำเป็นต้องลงเลือกตั้ง จึงทำให้เกิดการปลุกผี “เปรมโมเดล” ขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง

จะว่าไปแล้ว การดำรงอยู่ในตำแหน่งนายกฯ ของ พล.อ.เปรม ไม่เกิดขึ้นมาลอยๆ และราบรื่นตลอด 9 ปี

เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิด “เปรมโมเดล” หรือ “ระบอบเปรมาธิปไตย” เป็นเรื่องที่ต้องนั่งศึกษาประวัติศาสตร์การเมือง-การทหาร สมัยนั้น ไม่ใช่พูดเป็นนกแก้วนกขุนทอง

ประการแรก สงครามเย็น ที่ฝ่ายคอมมิวนิสต์มีชัยชนะในประเทศลาว กัมพูชา และเวียดนาม ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในไทย

ชัดเจนที่สุดคือ รัฐประหาร 6 ตุลาคม 2519 และมีรัฐบาลพลเรือนแนวคิดอนุรักษนิยมสุดขั้ว

ผลพวงจากรัฐประหารครั้งนั้น ทำให้นักศึกษา นักวิชาการและนักการเมืองแนวสังคมนิยม ได้เข้าไปร่วมเคลื่อนไหวปฏิวัติกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.)

ภัยคอมมิวนิสต์เป็นภัยใหญ่หลวง “ชนชั้นนำ” จึงต้องปรับขบวนใหม่ โดยให้คณะนายทหารทำรัฐประหาร 20 ตุลาคม 2520 ล้มรัฐบาลขวาจัด และตั้งรัฐบาลที่มีนโยบาย “ผูกมิตร” ทุกขั้วอำนาจในโลกนี้

ประการที่สอง ชนชั้นนำสมัยนั้น ออกแบบการเมืองไทยให้มีลักษณะ “ประชาธิปไตยครึ่งใบ” ผ่านรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2522

พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ เป็นนายกรัฐมนตรี ที่มาจากรัฐธรรมนูญ ฉบับครึ่งใบ แต่บริหารประเทศสะดุด จึงต้องส่งไม้ต่อให้ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ นายทหารที่ถูกเลือกมาจากกองทัพภาคที่ 2 เป็นนายกรัฐมนตรี

พรรคการเมืองสมัยโน้น ยังเป็น “พรรคนักเลือกตั้ง” ที่ไม่มีผู้นำพรรคที่มากบารมีและเงินทุนเหมือน “ทักษิณ ชินวัตร” จึงยอมรับที่จะเป็นเสาค้ำอำนาจให้ “ป๋าเปรม” ถึง 3 สมัย

ประการที่สาม การที่ “ป๋าเปรม” มีอำนาจเต็มมือ ทั้งในกองทัพและรัฐบาล ทำให้ “นายทหารบางกลุ่ม” ไม่พอใจ จึงเกิดความพยายาม “ยึดอำนาจ” ล้มรัฐบาลเปรม แต่ไม่สำเร็จ รวมถึงการลอบสังหารผู้นำรัฐบาลสมัยนั้น

โชคดีที่สถานการณ์ทางสากล โดยเฉพาะในกลุ่มคอมมิวนิสต์อินโดจีน กับปักกิ่ง เกิดขัดแย้งรุนแรง ส่งผลดีแก่รัฐบาลไทย

พล.อ.เปรมจึงออกคำสั่งที่ 66/2523 เปิดทางให้อดีตพลพรรคของ พคท.ได้กลับคืนสู่นาคร โดยไม่ผิดกฎหมาย

นโยบาย 66/2523 เป็นเครื่องมือช่วยให้สมาชิก พคท. และทหารปลดแอกฯ ตัดสินใจทยอยออกมอบตัวต่อทางการ พร้อมกันนั้นรัฐบาลเปรมได้รุกทางการทหาร จนยึดฐานที่มั่นของ พคท.ในภาคต่างๆ ได้จนหมดสิ้น

ทั้งหมดนี้เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้รัฐบาลเปรมดำรงอยู่ได้เป็นเวลาหลายสมัย

ถามว่า หากจะนำ “เปรมโมเดล” กลับมาใช้อีก? ได้ศึกษาวิเคราะห์บริบทสังคมไทยในปัจจุบัน มีเหตุปัจจัยใดบ้าง ที่เอื้อต่อการมีนายกฯ คนกลางแบบป๋าเปรม

ลำพังส่งเสียงเชียร์ เหมือนเด็กเชียร์แขก คงได้ดีเฉพาะคนเสนอหน้า แต่แก้ปัญหาของชาติไม่ได้