ผู้ที่ติดตามชีวิต “จิตร ภูมิศักดิ์” รู้หรือไม่ว่ายังมี “ชาญ และจินตนา เนียมประดิษฐ์” ที่เป็นเพื่อนแท้ ซึ่งป้าจินตนายังร่วมตั้ง “มูลนิธิจิตร ภูมิศักดิ์" อีกด้วย
ข่าวเศร้าเมื่อต้นหนาว "ป้าจินตนา เนียมประดิษฐ์"อดีตเจ้าของสำนักพิมพ์เทวเวศน์ ที่ถูกจับเป็นนักโทษการเมืองรุ่นเดียวกับ "จิตร ภูมิศักดิ์" ป่วยเป็นมะเร็งมาระยะหนึ่ง และบ่ายวันอาทิตย์ที่ 26 พ.ย. 2560 ป้าจินตนาได้จากพวกเราไปอย่างสงบ
ลูกๆ ของป้าจินตนา แจ้งว่า จะมีการสวดอภิธรรมศพ 3 วัน ในวันที่ 27-29 พ.ย.นี้ ณ มูลนิธิสว่างวิชาธรรมสถาน อ.ปากช่อง จ.นครราชสีมา
ผู้ที่ติดตามชีวิต “จิตร ภูมิศักดิ์” อาจทราบเพียงว่า ทองใบ ทองเปาด์ ทนายรางวัลแมกไซไซ, ประวุฒิ ศรีมันตะ เพื่อนร่วมเรียนจุฬาฯ และสุภา ศิริมานนท์ นักหนังสือพิมพ์ เป็นกัลยาณมิตรของจิตร แต่จริงๆแล้ว ยังมีสามีภรรยา “ชาญ-จินตนา เนียมประดิษฐ์” ที่เป็นเพื่อนแท้
50 กว่าปีก่อน “ป้าจินตนา” ผู้หญิงตัวเล็กๆ ต้องเข้าคุก ขึ้นศาลทหาร ฐานมีการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ และบนทางชีวิตที่สู้กับโชคชะตามายาวนาน ป้าจินตนาได้ร่วมก่อตั้ง “มูลนิธิจิตร ภูมิศักดิ์” ไว้สืบสานอุดมการณ์ของจิตร
ในวัยเยาว์ ป้าจินตนารับจ้างทำงานสารพัด เคยทำงานขายของห้าง ทำงานตัดเย็บเสื้อผ้าโรงงาน กระทั่งวันหนึ่งชายหนุ่ม-ชาญ เนียมประดิษฐ์ มาชวนเธอให้เปิดสำนักพิมพ์
“ลุงชาญ” เรียนภาษาจีนมาแต่เกิด เรียนภาษาอังกฤษกับหมอสอนศาสนาคริสต์ ตามอ่านหนังสือสำนักพิมพ์อักษรสาส์นของ สุภา ศิริมานนท์ ส่วนป้าจินตนา เรียนแค่ ป.4 ไม่ประสีประสาการทำหนังสือ แต่ใจอยากทำ
ต้นปี 2500 ทั้งสองตกลงตั้ง “สำนักพิมพ์เทวเวศม์” มีนักคิดนักประพันธ์มาเยี่ยมอย่างคึกคัก รวมทั้ง จิตร ภูมิศักดิ์ ปีแรกเร่งพิมพ์ 10 กว่าเล่ม เช่น ประวัติจริงของอา Q (หลู่ซิน), หลู่ซินศึกษา, คอรัปชั่นในวงการหนังสือพิมพ์ (สุภา ศิริมานนท์), เรื่องสั้นเชคอฟ (อ.ไชยวรศิลป์ แปล), จีนใหม่ (สุวิทย์ เผดิมชิต), ศิลปะเพื่อชีวิต (จิตร ภูมิศักดิ์), โจโฉ ตอน แตกทัพเรือ และบนฝั่งแม่น้ำโวลก้า ชีวประวัติแม็กซิม กอกี้
ป้าจินตนาเล่าให้ฟังว่า จิตรถือต้นฉบับ “ศิลปะเพื่อชีวิต” มาหาที่สำนักพิมพ์เทวเวศม์ คุยกัน 3-4 ประโยค ก็ยื่นต้นฉบับให้ ป้าจินตนาตัดสินใจพิมพ์ทันที หลังจากนั้น จิตรก็ไปมาหาสู่กับครอบครัว “ชาญ-จินตนา” พร้อมกับต้นฉบับงานเขียนแนวสร้างสรรค์
20 ต.ค.2501 จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ทำรัฐประหารซ้ำ วันรุ่งขึ้น สั่งจับนักคิด นักเขียนทั่วประเทศในข้อหามีการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ จิตร ภูมิศักดิ์, อุทธรณ์ พลกุล, อิศรา อมันตกุล, สังข์ พัธโนทัย, เทพ โชตินุชิต ฯลฯ ถูกจับเข้าคุกไปแล้ว
ป้าจินตนารีบปิดสำนักพิมพ์ แล้วย้ายจากเทเวศร์ไปสามย่าน แต่ตำรวจก็ยังตามไปจับกุมในข้อหามีการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ ตอนแรกประกันตัวออกมาสู้คดี จนกระทั่งปี 2505 ถูกถอนประกัน ต้องกลับเข้าคุกอีกครั้งที่สอง ป้าจินตนา เพิ่งคลอดลูกได้ 9 วัน ต้องให้นม จึงนำเข้าไปเลี้ยงในคุกด้วย
จิตรเขียนจดหมายข้ามคุกถึงป้าจินตนาสั่งห้ามให้การใดๆ ที่จะเป็นอันตรายต่อตัวเอง โดยเฉพาะคำนำในหนังสือหลายเล่มที่พิมพ์จำหน่าย ให้บอกพนักงานสอบสวนว่า จิตร ภูมิศักดิ์ เป็นผู้เขียน ทุกอย่างเขาจะเป็นผู้รับผิดแต่เพียงผู้เดียว
ป้าจินตนา ยังจำคำปลุกปลอบใจให้ฮึกเหิมจากจิตร (ขังคุกอยู่คนละสถานที่) “...เรือที่แล่นในแม่น้ำราบเรียบ จะไม่สร้างกะลาสีเรือที่เก่งกล้าขึ้นมาได้”
ด้วยการต่อสู้คดีที่ยาวนาน ป้าขึ้นศาลสัปดาห์ละ 2 ครั้งต้องขึ้นศาล กระทั่ง จอมพลสฤษดิ์ตาย มาถึงปี 2508 ศาลยกฟ้อง สรุปว่า "ติดคุก 2 หน 8 พ.ศ. 5 สถานคุมขัง"
เพื่อนสนิทของ จิตร ภูมิศักดิ์ คนสุดท้ายจากลาแล้ว..มรดกของป้าที่ทิ้งไว้ให้คนรุ่นหลังคือ อุดมการณ์ประชาธิปไตยประชาชน
ข่าวที่เกี่ยวข้อง