“หนองโสน” มีตำนานการสร้างเมืองอยุธยา

  ตำนานเรื่องพระเจ้าอู่ทองนี้มีในตำนานจากจดหมายเหตุของ วัน วลิต พ่อค้าชาวฮอลันดาที่บันทึกคำบอกเล่าของชาวเมืองอยุธยา ช่วงสมัยพระเจ้าปราสาททองว่า พระเจ้าอู่ทองเป็นโอรสของจักรพรรดิจีนที่ถูกเนรเทศมาเพราะก่อกรรมทำชั่วไว้มาก และต่อมาได้ทรงทราบข่าวเรื่องเกาะเกาะหนึ่งมีสภาพแวดล้อมที่สวยงามเหมาะจะเป็นที่ตั้งเมือง แต่กลับไม่มีคนอยู่อาศัย 

 พระเจ้าอู่ทองได้พบกับพระฤๅษีองค์หนึ่ง ฤๅษีได้ทูลพระองค์ว่า เดิมทีมีเมืองชื่ออโยธยา ที่เมืองแห่งนี้มีหนองน้ำซึ่งเป็นที่อาศัยของมังกรดุร้ายตัวหนึ่ง ตามตำนานว่าเป็น ตำบลหนองโสน หรือ บึงพระราม จ.พระนครศรีอยุธยาในปัจจุบัน
ที่เรียกว่าหนองโสนก็เพราะว่ามี ต้นโสน ขึ้นอยู่มาก เต็มหนอง ดอกของต้นโสนมีประโยชน์ใช้ทำอาหารได้หลายชนิด
ซึ่งเมื่อมังกรโกรธ หรือถูกรบกวนก็จะพ่นน้ำลายพิษออกมาฆ่าชาวเมืองตายหมดเมือง วิธีที่จะฆ่ามังกรได้พระเจ้าอู่ทองต้องไขปัญหาของฤๅษีทั้งสามข้อให้ได้

 เมื่อพระเจ้าอู่ทองแก้ไขปัญหาของฤๅษีได้ครบ ฤๅษีก็บอกวิธีฆ่ามังกร โดยต้องหาฤๅษีที่รูปร่างลักษณะคล้ายกับฤๅษีองค์นี้แล้วโยนลงไปให้มังกรในหนองโสนนั้น แต่พระเจ้าอู่ทองสืบหาฤๅษีที่มีรูปร่างคล้ายกันอย่างที่ว่าไม่ได้ พระองค์จึงเก็บเรื่องนี้ไว้เป็นความลับ แล้วเสด็จไปออกไปยังปากหนอง (ที่ที่มังกรอาศัยอยู่) กับพระฤๅษี แล้วเหวี่ยงพระฤๅษีลงไปในสระ จากนั้นมังกรก็ไม่โผล่ขึ้นมาอีก เมืองทั้งเมืองก็ปลอดจากโรคระบาด

 ต่อจากนั้นพระเจ้าอู่ทองก็เริ่มบูรณะเมืองที่บริเวณหนองโสนนี้ในวันขึ้นห้าค่ำเดือนสี่ปีขาล แล้วเรียกเมืองนี้ว่า อยุธยา

 ทั้งหมดนี้เป็นเพียงตำนานที่กล่าวถึงมูลเหตุการสร้างเมืองอยุธยา ที่มีร่องรอยหลงเหลืออยู่เพื่อบอกเล่าถึงเหตุการณ์การเปลี่ยนแปลงของสังคมในยุคนั้นให้คนรุ่งหลังได้รู้ และทำความเข้าในประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของตนได้ดีกว่าเดิม

"เรือนอินทร์ หน้าพระลาน"

ที่มาภาพประกอบ
จิตร ภูมิศักดิ์, สังคมไทยลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาก่อนสมัยศรีอยุธยา, กรุงเทพฯ : ฟ้าเดียวกัน, 2547, หน้า 96.