วิกฤติแล้งหาแหล่งน้ำธรรมชาติมีแต่ใช้ไม่ได้ เจาะบ่อบาดาลเจอน้ำเค็ม ต้องซื้อน้ำขวดกินใช้
24 สิงหาคม 2562 จากสถานการณ์ภัยแล้ง หรือฝนทิ้งช่วง ในเขตพื้นที่จังหวัดชัยภูมิ ที่ผ่านมา เข้าสู่ขั้นวิกฤติ หลังแหล่งน้ำตามธรรมชาติแห้งขอดลงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งทางหน่วยงานที่เกี่ยวข้องก็เร่งระดมกำลังออกช่วยเหลือกันอย่างเต็มที่ แต่ก็ช่วยเยียวยาพอคลายทุกข์ร้อนได้บ้าง
จนชาวบ้านโรงเรียนวัดชุมชนเองต้องหาวิธีช่วยเหลือตนเอง โดยการขุดเจาะสูบน้ำบาดาลขึ้นมาใช้ เพื่อที่จะนำน้ำมาใช้ในการเกษตรและในการอุปโภคบริโภคในช่วงจำเป็นเช่นนี้ แต่ก็ต้องประสบปัญหาซ้ำเติมเพิ่มทุกข์ให้กับชาวไร่ชาวนาและเกษตรกรอีก เมื่อบ่อน้ำบาดาลที่ทางภาครัฐเองก็ดี ชุมชนเองก็ดี ขุดเจาะช่วยชาวบ้าน แต่น้ำเค็มและขุ่นเกินค่ามาตรฐาน ไม่สามารถนำน้ำบาดาลมาใช้อะไรได้เลย จนประชาชนต้องซื้อน้ำขวดน้ำถังมาบริโภคแทน
นายสง่า ผาสุข อายุ 69 ปี ชาวบ้านบ้านจอก ต.คอนสวรรค์ อ.คอนสวรรค์ จ.ชัยภูมิ กล่าวว่า ที่ผ่านมาจนถึงปัจุบันในเขตพื้นที่ จังหวัดชัยภูมิ มี อ.คอนสวรรค์ และอำเภอใกล้เคียง ชาวบ้านประสบปัญหาภัยแล้ง น้ำท่วมเป็นประจำทุกปี แต่ก็ได้รับการช่วยเหลือจากทางอำเภอและจังหวัดมาทุกปี ซึ่งเป็นปัญหาซ้ำซากที่จะต้องตามแก้ไขกันทุกปี โดยเฉพาะปัญหาดินเค็มในพื้นที่ ที่ไม่สามารถเพาะปลูกอะไรได้เท่าที่ควร เมื่อถึงฤดูแล้งหรือฝนทิ้งช่วง ก็จะทำให้แหล่งน้ำธรรมชาติแห้งขอดลงอย่างรวดเร็ว จนที่ผ่านมาหวิดเปิดศึกแย่งชิงน้ำกันตามหมู่บ้าน ซึ่งทางผู้นำหมู่บ้านและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้นำเครื่องขุดเจาะน้ำบาดาลมาขุดเจาะให้ชาวบ้าน - ชุมชนบ้านจอก บริเวณกลางวัดโพธิ์ เพื่อให้ชาวบ้านได้ใช้อุปโภคเพื่อบรรเทาความเดือดร้อนในเบื้องต้น
แต่เมื่อขุดเจาะเสร็จน้ำบาดาลที่ได้มีรสชาติเค็มมากจนนำมาใช้ไม่ได้เลย ต้องทำการปิดบ่อและถมกลบคืนไปดังเดิม ซึ่งขอฝากถึงผู้ที่เกี่ยวข้องระดับสูงขอให้ท่านช่วยพิจารณาแก้ไขปัญหาของประชาชนในเรื่องน้ำอุปโภคบริโภคในบ่อบาดาล ช่วยเหลือในการหาวิธีดำเนินการลดความเค็มลงเพื่อที่จะมีโอกาสให้ชาวบ้านได้ใช้อุปโภคและบริโภคต่อไปในระยะยาวได้ในอนาคต น้ำบาดาลเป็นสิ่งสำคัญมากเพราะเป็นแหล่งของน้ำอุปโภคและบริโภค รวมทั้งน้ำดื่ม น้ำแร่สารพัดยี่ห้อ กระทั่งประปาหมู่บ้านล้วนแล้วแต่อาศัยแหล่งน้ำจากใต้ดินทั้งสิ้น แต่ที่ผ่านมาประเทศไทยยังไม่เคยมีการนำเรื่องน้ำบาดาลมาอยู่ในแผนเดียวกับแหล่งน้ำผิวดินเวลาบริหารจัดการน้ำ การบริหารจัดการน้ำนั้นต้องทำทั้งน้ำบนดินและน้ำบาดาล ที่ผ่านมา การวางแผนน้ำส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องแผนการจัดการน้ำผิวดิน ทั้งๆ ที่มีพื้นที่ๆ พึ่งพาการใช้น้ำบาดาลเป็นหลักจำนวนมาก
จึงอยากฝากเรื่องการอนุญาตให้ชาวบ้านเข้าถึงแหล่งน้ำธรรมชาติที่หน่วยงานของรัฐเก็บกักไว้ให้สามารถนำน้ำมาแบ่งปันให้เพื่อเกษตรกรได้ใช้ ในส่วนนี้ประชาชนก็จะบรรเทาการเดือดร้อนของประชาชนได้ใช้ในลำห้วย หนอง คลอง บึงสาธารณะอีกด้วย และช่วยหาทางแก้ไขเรื่องนี้ให้โดยด่วน ขอน้ำที่ไว้ใช้ทำมาหากินด้านการเกษตร ด้านอุปโภคบริโภค หรือน้ำดื่ม ทางชาวบ้านทั้ง 4 หมู่บ้าน ได้ซื้อน้ำดื่มกันมาหลายปีแล้วด้วย
นายถวิล มนตรี ผู้อำนวยการโรงเรียนคอนสวรรค์ กล่าวว่า ที่ผ่านมา ทางโรงเรียนคอนสวรรค์พร้อมทั้งคณะครูอาจารย์เด็กนักเรียนต้องประสบปัญหาภัยแล้งน้ำเค็ม น้ำท่วม ส่งกลิ่นเหม็นไปทั่วโรงเรียน มานานหลายปี ทั้งที่ผ่านมายังมีฝ่ายทหารของกองทัพภาค 2 มาขุดเจาะให้กับโรงเรียน เพื่อไว้ใช้บรรเทาความเดือดร้อน ในช่วงหน้าแล้ง แต่น้ำที่ขุดได้ซึ่งเป็นน้ำบาดาลมีความเค็มและขุ่นเป็นอย่างมาก โดยมีความลึกถึง 33 เมตร จากผิวดิน โดยมีการตรวจวัดค่าความเป็นกรดด่างของน้ำ บ่อบาดาลมีค่า pH 9.7 ซึ่งเกินค่ามาตรฐานในการบริโภคมาก และไม่สามารถนำน้ำดังกล่าวขึ้นมาอุปโภคบริโภคได้ ทางโรงเรียนก็ได้ทำการปิดบ่ออย่างไร้ความหวังที่จะใช้น้ำบาดาลนี้ ต่อมาทางโรงเรียนได้แจ้งปัญหาไปที่สถาบันน้ำนิเทศศาสนคุณหลวงพ่อสมาน สิริปัญโญ หรือโครงการ ธนาคารน้ำใต้ดิน ซึ่งนำมาทดลองขุดบ่อ และเพื่อทำการทดลองซึ่งหลังจากการดำเนินโครงการมาแล้ว 2 ปี สภาพน้ำใต้ดินและความเค็มก็เริ่มดีขึ้นเรื่อยๆ จนล่าสุดได้มีการเปิดวัดปริมาณน้ำบาดาลที่ห่างจากผิวดินเหลือเพียง 3.70 เมตร และวัดค่า pH ได้ 7.28 ซึ่งค่ามาตรฐานในการใช้ดื่มอยู่ประมาณที่ 7.02 จึงเชื่อได้ว่ามีการพัฒนาและแก้ไขปัญหาของโรงเรียนได้อย่างชัดเจนโดยแก้ปัญหาเรื่องน้ำท่วมน้ำแล้งน้ำเค็มน้ำเน่าเสียที่อยู่และเกิดปัญหาในโรงเรียนแห่งนี้มานานต้นไม้ที่มีแต่ก้านใบที่ใกล้จะเฉาตายก็เจริญเติบโตเขียวขจีอย่างทันตาเห็น ซึ่งการทำโครงการนี้ถือว่ามีความสำเร็จสูง และเก็บน้ำได้จริง ลดความเค็มได้จริง ป้องกันปัญหาภัยแล้งระยะยาวได้อย่างแน่นอน ซึ่งถ้าหากมีการสนับสนุนโครงการนี้เชื่อว่าก็จะแก้ปัญหาภัยแล้งน้ำเค็มให้กับชาวไร่ชาวนาอย่างถาวรอีกด้วย
นายรัตนศักดิ์ รัตนมณี หน.ฝ่ายปฏิบัติการธนาคารน้ำใต้ดิน ส.น้ำนิเทศศาสนคุณ กล่าวว่า หลายๆ พื้นที่ในภาคอีสานก็มีปัญหาเรื่องภัยแล้งอย่างหนักเช่นกัน การแก้ไขปัญหาภัยแล้งไม่ใช่จะหาเพียงน้ำฝนอย่างเดียว แต่การแก้ไขปัญหาภัยแล้งอีกแบบหนึ่งคือ การแก้ไขระบบน้ำบาดาลเพราะหลายๆ ที่ฝนไม่ตกก็จะเร่งขุดเจาะบ่อบาดาลกัน ซึ่งการเร่งขุดเจาะบ่อบาดาลในหลายจุดนั้น ไม่สามารถนำน้ำขึ้นมาใช้ได้อย่างที่หวัง เพราะน้ำที่จะนำขึ้นมาใช้นั้นมีความเค็มเกินมาตรฐาน เพราะฉะนั้นในการแก้ไขปัญหาใน 2 เรื่องนี้ควรจะไปด้วยกัน เพื่อให้ชาวบ้านหรือเกษตรกรมีต้นทุนน้ำไว้ใช้ในการเกษตรด้านการอุปโภคบริโภคได้อย่างทั่วถึงและใกล้ตัว
โดยอยากให้หน่วยงานรัฐ หรือรัฐบาลเองช่วยมองให้เห็นปัญหานี้ และแนะนำวิธีการแก้ไขนี้โดยการใช้หลักของธนาคารน้ำใต้ดินมาแก้ไขในเรื่องปัญหาภัยแล้งคุณภาพน้ำบาดาลนี้ โรงเรียนครสวรรค์นี้เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างที่ได้มีการทดลอง และสามารถเข้ามาชมงานได้ เพื่อเป็นการพิสูจน์แล้วว่าการทำแบบนี้สามารถแก้ไขได้จริง แต่การแก้ไขปัญหาเบื้องต้นให้กับชาวบ้านหรือเกษตรกรที่กำลังเพาะปลูก และถ้าเกิดจะทำธนาคารน้ำใต้ดินในช่วงนี้นั้นอาจจะไม่ทันเพราะฝนยังไม่มา แหล่งน้ำที่สามารถแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนที่ง่ายที่สุดคือ เปิดโอกาสให้ชาวบ้านสามารถใช้แหล่งน้ำผิวดินที่อยู่ใกล้เคียงบริเวณนั้นได้ เช่น ห้วย หนอง คลอง บึง อ่างเก็บน้ำต่างๆ ที่ใกล้ที่สุด ให้ชาวบ้านใช้น้ำเหล่านั้นได้อย่างสะดวก เพื่อแก้ปัญหาในระยะต้นไปก่อน ก่อนที่จะดำเนินการทำธนาคารน้ำใต้ดินเพื่อเก็บกักน้ำฝนและบำบัดน้ำเค็มหรือน้ำบาดาลให้ได้อย่างยั่งยืนต่อไป
การทำธนาคารน้ำใต้ดินนั้น เมื่อ 2 ปีที่แล้ว ทางกรมทรัพยากรน้ำบาดาลได้มีโครงการเติมน้ำใต้ดินเป็นการเก็บน้ำฝนในหลายๆ จังหวัดในประเทศไทย ซึ่งเป็นโครงการที่ดีเข้าถึงประชาชนและเกษตรกร แต่เมื่อทำโครงการได้สักระยะหนึ่งก็มีข้อระเบียบ หลายๆ หน่วยงานเข้ามาขวางกั้นโอกาส ไม่ว่าจะเป็นการเลือกใช้สถานที่ เรื่องของการขุดเจาะที่จะต้องมีระเบียบบังคับ รวมถึงปัญหาของการห้ามให้ชาวบ้านไปขอสูบน้ำจากคูคลองแหล่งน้ำธรรมชาติน้ำสาธารณะเข้ามาใช้ในพื้นที่เพื่อการเกษตรได้ ถ้าหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทุกหน่วยงานไม่ว่าจะเป็นภาครัฐบาลหน่วยงานที่มีหน้าที่การบริหารน้ำได้สามารถแก้ไขปัญหาเหล่านี้ร่วมกันด้วยการเปิดโอกาสให้ชาวบ้านหรือชุมชนหรือหน่วยราชการในพื้นที่สามารถนำมาแก้ไขเพื่อขยายให้ได้มากขึ้นก็จะเป็นเรื่องดี ก็ขออยากฝากถึงผู้ใหญ่หรือหน่วยงานราชการที่บังคับใช้กฎหมายฉบับนี้ เปิดโอกาสเปิดเวทีหรือมาพูดคุยกันว่าจะทำยังไงเราจะช่วยแก้ไขปัญหาได้อย่างสมบูรณ์โดยที่ไม่ติดเรื่องของตัวบทระเบียบมากเกินไปด้วย หรือท่านใดอยากได้ข้อมูลก็สามารถติดต่อมาได้ที่ Facebook ธนาคารน้ำใต้ดิน Groundwater BANK
--------------------
ภาพ/ข่าว พรอนันต์ พันเชื้อ จ.ชัยภูมิ
ข่าวที่เกี่ยวข้อง