มุมเดียวหลายภาพ

 

        สมัยผมเป็นนักเรียนศิลปะที่ ร.ร.เพาะช่าง ผมและเพื่อนๆ ในกลุ่ม ชอบออกวาดรูปตามสถานที่ต่างๆ โดยพื้นที่รอบๆ โรงเรียนของเรานั้นเป็นย่านชุมชนบ้านหม้อ ปากคลองตลาด คลองหลอด โคลงโอ่งอ่าง ประตูผี มีตึกเก่าๆ มีวัดต่างๆ สะพานข้ามคลองมีป้อมปราการ อาคารสวยๆ เราตระเวนวาดรูปกันทั่วเกาะรัตนโกสินทร์

        ผมเป็นเด็กวัดมหาธาตุ (ท่าพระจันทร์) เสาร์-อาทิตย์ ก็เดินหามุมวาดรูปไปเรื่อย มุมโปรดของผมคือ “ตึกเก่าท่าช้าง” มุมนี้มุมเดียวผมวาดไม่ต่ำกว่า 20-30 รูป

        เรื่องการวาดมุมเดียวหลายรูปนี้ ครูบาอาจารย์ท่านสอนมา โดยท่านยกตัวอย่างจิตรกรยุคเก่าก่อนของฝรั่ง อย่างเช่น “โคลด โมเนต์” ที่วาดโบสถ์หลังเดิมไว้หลายภาพ วาด “สะพาน” และ “บึงบัว” ของท่านซ้ำแล้วซ้ำเล่าจนเป็นตำนาน

        ปัจจุบันผมยังติดนิสัยวาดมุมเดียวหลายรูปอยู่เหมือนเดิม คือเริ่มจากวาดเส้นด้วยดินสอหรือปากกาเพื่อทำความเข้าใจรูปธรรม โครงสร้างของวัตถุตามตาเห็น เส้น, รูปทรง, ขนาด, ระยะ จากนั้นค่อยวาดด้วยสีพาสเทลล์ เพื่อทำความเข้าใจเรื่องสี น้ำหนัก และแสงเงา

        และเพื่อฝึกจังหวะ จับทิศทางการทำงาน เมื่อวาดเส้นจนจับรูปทรงได้ ฝึกลงสีจนจับความสัมพันธ์ของสีได้ ผมก็จะลงมือวาดสีน้ำมันหรือสีอะคริลิกบนเฟรมต่อไป

        ครูบาอาจารย์สอนนักหนาว่าจะวาดอะไรให้มองสิ่งนั้นอย่างตั้งใจมองนานๆ มองให้เข้าใจทั้งรูปธรรม และนามธรรม ทั้งสิ่งที่เห็นด้วยตา และเห็นด้วยใจ เห็นเส้น สี รูปทรง น้ำหนัก เห็นแสง เห็นเงา เห็นพื้นผิว เห็นความแข็ง อ่อน หยาบ ละเอียด เห็นความแกร่ง กร้าน ผุ กร่อน ร้อนหนาว

        นักเรียนศิลปะทุกคน ถูกสอนให้มองธรรมชาติ ฝึกวาดจากของจริง เริ่มจากหุ่นนิ่ง ศึกษารูปทรงต่างๆ วาดผลไม้ ดอกไม้ สิ่งของต่างๆ จากนั้นก็วาด “Land scape” ออกตระเวนท่องเที่ยวไป นี่เป็นการเรียนศิลปะแบบขนบฝรั่งคือเริ่มจาก “รูปธรรม” ยังมีการวาดรูปคน (Anatomy) เลยทีเดียว

        ผมเคยเป็นครูศิลปะในโรงเรียนระดับมัธยมศึกษา เป็นระยะเวลา 15 ปี คิดอะไรไม่ออกก็เลยสอนไปตามวิธีที่ตัวเองเคยเรียนมาคือสอนให้เด็ก “วาดรูป” และก็ทำได้แค่นั้น ชวนเด็กๆ วาดรูปกันไปวันๆ ส่วนใหญ่ก็ตั้งหุ่นนิ่งวาดกันในห้อง จัดแจกันดอกไม้บ้าง วาดภาพคนเหมือนบ้าง บางคราวก็ออกวาดรูปทิวทัศน์นอกสถานที่ โดยผมจะคอยย้ำเตือนศิษย์เสมอว่า การวาดมุมเดียวหลายๆ รูปนั้น จะทำให้เขาเข้าใจรูปธรรมด้วยการย้ำทำ นั่นเอง

        เมื่อเข้าใจรูปธรรมแล้ว การถ่ายทอดนามธรรมออกมาในงานก็จะเป็นเรื่องง่าย เมื่อวาดไปหลายๆ รูป เราจะรู้สึกถึงความเป็นอิสระ ราบรื่น ไม่กังวล ไม่กลัว ความ “ช่ำชอง” และ “เชี่ยวชาญ” เลื่อนชั้นไปเรื่อยๆ ความมั่นใจก็จะตามมา

        การวาด “มุมเดียวหลายๆ รูป” เป็นวิธีฝึกฝนอย่างหนึ่ง คือจังหวะการก้าวเดินจังหวะหนึ่งบนถนนศิลปะอันยาวไกล

..