'ปลาเลียหินน้ำว้า' ชนิดใหม่ของโลก

 

                         ก่อนหน้านี้มหาวิทยาลัยราชมงคลล้านนาน่าน นำโดย อมรชัย ล้อทองคำ อาจารย์ประจำภาควิชาประมง ประสบผลสำเร็จในการศึกษาวิจัยและทดลองการเพาะพันธุ์ "ปลาเลียหิน" (Garra cambodgiensis) หรือ "ปลาขึ้นนา" ที่หมู่บ้านผาคับ หมู่ 2 ต.บ่อเกลือใต้ อ.บ่อเกลือ จ.น่าน มาแล้ว ล่าสุด ผศ. ดร.ปรัชญา มุสิกสินธร และ นายศักดา อาบสุวรรณ นักวิจัยจากภาควิชาชีววิทยาประมง คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และอ.อมรชัย ล้อทองค้า มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา น่าน ได้ค้นพบ "ปลาเลียหินน้ำว้า" (Garra waensis) ซึ่งถือเป็นปลาชนิดใหม่ของโลก

 

                         "ปลาเลียหินน้ำว้า" จัดอยู่ในสกุลปลาเลียหิน (Garra) วงศ์ปลาตะเพียน มีลักษณะเด่นคือ มีจานดูดบริเวณริมฝีปากล่างสำหรับยึดเกาะกับผิวของหิน มีเกล็ดที่มีจุดสีส้มแดงกระจายอยู่บนลำตัวและมีก้านครีบหลังที่แตกแขนง 7 ก้าน

 

                         ปลาชนิดนี้มีชื่อเรียกท้องถิ่นว่า “ปลามันหัวแข็ง” มีการแพร่กระจายในลุ่มแม่น้ำว้าในเขต อ.บ่อเกลือ จ.น่าน เท่านั้น ซึ่งเป็นพื้นที่ป่าต้นน้ำชั้นเอ (A) ของระบบแม่น้ำเจ้าพระยา สองฟากฝั่งลำห้วยสาขาของแม่น้ำว้าในเขต อ.บ่อเกลือ ซึ่งเป็นพื้นที่ป่าที่อุดมสมบูรณ์ มีความครื้มเย็นตลอดปี ไม่มีพื้นที่ทำการเกษตรในบริเวณดังกล่าว ดังนั้นปลาชนิดนี้จึงเป็นปลาอีกชนิดหนึ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของป่าต้นน้ำของอำเภอบ่อเกลือได้เป็นอย่างดี  

 

                         ผศ.ดร.ปรัชญา บอกว่า ถึงแม้ในปัจจุบันป่าต้นน้ำในเขต อ.บ่อเกลือ กำลังถูกคุกคามจากผู้คนที่รุกพื้นที่ป่าก็ตาม แต่ปลาที่ภาษาท้องถิ่นเรียกว่า “ปลามันหัวแข็ง” สามารถพบได้ตลอดปีและเป็นปลาอีกชนิดหนึ่งที่นำมาเป็นอาหารของชุมชนในเขต อ.บ่อเกลือ มายาวนานแล้ว 

 

                         "ตอนนี้ที่น่าเป็นห่วงคือหากป่าต้นน้ำของ อ.บ่อเกลือ ยังถูกคุกคามมากขึ้น มีพื้นที่ทำการเกษตรมากขึ้นน่าจะส่งผลกระทบต่อการดำรงอยู่ของปลาชนิดนี้อย่างแน่นอน และการค้นพบปลาชนิดนี้แสดงให้เห็นถึงความเป็นเอกลักษณ์เชิงชีววิทยาของลุ่มน้ำน่านตอนบนซึ่งมีชนิดปลาเฉพาะถิ่นถึง 7 ชนิด และยังมีความเป็นไปได้ที่จะพบสิ่งมีชีวิตที่ยังไม่มีชื่อวิทยาศาสตร์อีกในอนาคต" นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าว

 

                         สำหรับปลาเลียหินมีหลายชนิด มีชื่ออังกฤษว่า : Stone-lapping fish, Garra, Doctor fish เป็นปลาน้ำจืดขนาดเล็กสกุลหนึ่งที่อยู่ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) และอยู่ในวงศ์ย่อย Labeoninae เป็นปลาที่มีขนาดเล็ก ลำตัวยาว

 

                         ส่วนใหญ่ที่พบเห็นมีพฤติกรรมมักอาศัยอยู่เป็นฝูงในแหล่งน้ำไหลเชี่ยวบริเวณน้ำตกหรือลำธารในป่า เพื่อดูดกินตะไคร่น้ำหรือสาหร่าย หรืออินทรีย์วัตถุต่างๆ เป็นอาหาร นอกจากนี้ยังพบกระจายอยู่ทั่วไปในทวีปเอเชีย พบมากกว่า 90 ชนิด สำหรับในประเทศไทยพบด้วยหลายชนิด เช่น G. fuliginosa, G. notata, G. cambodgiensis, G. fasciacauda เป็นต้น