นกทึดทือพันธุ์เหนือ

               ช่วงรอยต่อของฤดูร้อนและฤดูฝนเป็นช่วงที่หากออกไปดูนก จะพบนกวัยเด็กที่สามารถหากินเองได้ออกมาโชว์ตัวเต็มไปหมด และเป็นช่วงนี้ของปีที่มักมีลูกนกป่ามาขาย นอกจากนกป่าที่มีสีสันสวยงามสะดุดตา นกล่าเหยื่อก็เป็นอีกกลุ่มที่คนนิยมเลี้ยงกันมาก การที่ธุรกิจค้าสัตว์ป่าผิดกฎหมายเช่นนี้ยังคงอยู่ได้เป็นเพราะมีลูกค้านั่นเอง สัปดาห์นี้ขอแนะนำ นกทึดทือพันธุ์เหนือ (Brown Fish Owl) นักล่ายามรัตติกาลชนิดหนึ่งในเมืองไทยที่มีจำนวนลดลงมากจากการคุกคามของมนุษย์

                หลายคนคงเดาได้ไม่ยากว่าชื่อ “นกทึดทือ” มาจากเสียงร้องของมันนั่นเอง ในอดีตเสียงร้องทุ้มต่ำชวนขนลุกของมันเป็นที่คุ้นเคยสำหรับคนที่ปลูกบ้านใกล้น้ำ โดยเฉพาะช่วงจับคู่ในฤดูหนาว ทั้งสองเพศจะร้องประสานเสียงกันให้ได้ยินบ่อยๆ ยามพลบค่ำและรุ่งสาง ชื่อ Fish Owls มาจากอาหารหลักของนกทึดทือ ซึ่งได้แก่สัตว์น้ำ เช่น ปลา กบ เขียด หรือแม้แต่สัตว์เปลือกแข็งอย่างปู สำหรับชื่อไทย แม้จะเขียนว่า “นกทึดทือ” แต่คนส่วนใหญ่เรียกมันว่า “นกถึดทือ” การที่มีเครื่องรางของขลังตามความเชื่อโบราณมากมายได้รับแรงบันดาลใจมาจากนกทึดทือ แสดงให้เห็นว่ามันน่าจะเคยเป็นนกที่พบได้ไม่ยากในอดีต

                ด้วยความที่นกทึดทือเป็น นกเค้า (Owls) ขนาดใหญ่ มันจึงต้องอาศัยไม้ยืนต้นเพื่อเป็นแหล่งอาศัยและทำรัง ทุกวันนี้ถิ่นอาศัยของมันได้หายไปเยอะมาก โดยเฉพาะนกทึดทือพันธุ์เหนือ เพราะมันอาศัยอยู่ตามป่าโปร่งและชายป่า กระจายอยู่เกือบทุกภาค ยกเว้นภาคตะวันออกและที่ราบลุ่มภาคกลาง ต่างจาก นกทึดทือมลายู (Buffy Fish Owl) ที่ชอบอยู่ตามป่าดิบ ซึ่งส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในเขตอนุรักษ์

                นกทึดทือพันธุ์เหนือมีขนาดใหญ่กว่านกทึดทือมลายูเล็กน้อย โทนสีโดยรวมจางกว่า โดยเฉพาะลายที่ปีก จุดแตกต่างที่สังเกตได้ชัดเจนคือสีขาวบริเวณหน้าผาก ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะตัวของทึดทือมลายูที่ทึดทือพันธุ์เหนือไม่มี ลายขีดสีดำที่ด้านใต้ลำตัวของนกทึดทือพันธุ์เหนือบางกว่า และมีลายขวางสีน้ำตาลถี่ๆทั่วบริเวณท้องด้วย

                ป่าเบญจพรรณและป่าเต็งรังทางตอนเหนือของประเทศยังคงเสี่ยงต่อการถูกทำลายเพื่อสร้างเขื่อน สถานที่ที่สามารถพบนกทึดทือพันธุ์เหนือได้ง่ายแห่งหนึ่งคือ บริเวณแก่งแม่เรวา อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ ซึ่งเคยมีโครงการสร้างเขื่อน แม้นกทึดทือจะจับปลากิน แต่ส่วนใหญ่จะหากินตามลำห้วยที่มีน้ำตื้น ไม่สามารถหากินในน้ำลึกได้

 

.....................................................

(นกทึดทือพันธุ์เหนือ : คอลัมน์นกป่าสัปดาห์ละตัว  )