วิธีป้องกันต่อมน้ำหล่อลื่นอุดตัน

                          "คุณหมอชัญวลีคะ หนูอยากปรึกษาเรื่อง ต่อมน้ำหล่อลื่นอุดตัน หนูเคยเป็นแล้วผ่าตัดแล้ว แต่ตอนนี้มันกลับมาเป็นอีก หนูอยากถามว่าจะทำอย่างไรให้มันหายขาดคะ มีวิธีป้องกันไหมคะ"

 

ตอบ ก่อนตอบจดหมายขออนุญาตสวัสดีปีใหม่ที่มาถึง ด้วยร้อยกรองที่กลั่นออกมาจากใจดังนี้ค่ะ

                          สวัสดีปีใหม่ แฟนแฟน ศุกร์กับเซ็กส์               ทั้งรุ่นเล็กรุ่นใหญ่ให้สุขสันต์

                          คิดสิ่งใดสมหวังทั้งคืนวัน                                 มีปัญหาถามมาพลันฉันชื่นใจ

                          ขอขอบคุณไมตรีจิตมิตรน้ำหมึก                       ให้คักคึกไม่เฉาปีเก่าใหม่

                          ขอให้ท่านโชคดีทั้งปีชัย                                     เกียรติเกรียงไกรลาภยศปรากฏเทอญ

 

                          สำหรับต่อมน้ำหล่อลื่นหรือต่อมบาร์โธลีนอุดตัน (Bartholin’s duct cyst) นั้นพบได้ไม่น้อยเลยค่ะ ผู้หญิงทุกคนมีโอกาสที่จะเป็นโรคนี้ร้อยละ 2 ต่อมน้ำหล่อลื่นนี้ตั้งอยู่ที่ฐานของแคมเล็ก ปากทางเข้าช่องคลอดทั้งซ้ายและขวา หากประมาณช่องคลอดเป็นนาฬิกาโดย รูปัสสาวะเป็น 12 นาฬิกา ต่อมน้ำหล่อลื่นจะอยู่ที่ 4 และ 8 นาฬิกา หากไม่มีการอุดตัน ต่อมน้ำหล่อลื่นนี้จะคลำไม่ได้ หากมีการอุดตันที่ปากท่อต่อมน้ำหล่อลื่น ต่อมน้ำหล่อลื่นจะขยายตัวกลายเป็นถุงมูก เรียกว่าบาร์โธลีน ซีสต์ อาการของบาร์โธลีนซีสต์คือ คลำก้อนที่ปากช่องคลอดได้ มีลักษณะแข็งปานกลาง กลม ผิวเรียบ มักจะเป็นข้างเดียว ไม่ด้านซ้ายก็ด้านขวา ก้อนมีขนาดโตตั้งแต่คลำได้เท่าปลายนิ้วก้อย จนถึงขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางหลายเซนติเมตร ก้อนโป่งออกมา ไม่ปวดไม่เจ็บ หรืออาจจะรู้สึกถ่วงเล็กน้อย

                          แต่หากการอุดตันนั้นเกิดจากการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หรือมีการติดเชื้อซ้ำเข้าไปในถุงมูก ถุงมูกก็จะกลายเป็นถุงหนอง  ตอนนี้แหละค่ะ จะรู้สึกเจ็บปวดรุนแรง เจ็บร้าวไปถึงสองขาและทวารหนัก จนนั่งไม่ได้ บางคนต้องถ่างขาเดิน อาจมีไข้ หนาวสั่น ปวดกล้ามเนื้อ

                          การรักษา หากเป็นถุงหนอง ต้องผ่าตัด เพื่อเอาหนองออก แต่หากเป็นถุงมูกหรือบาร์โธลีนซีสต์ขนาดเล็ก ไม่ต้องทำอะไร เพราะไม่มีอันตรายใดๆ บางทีก็หายไปเองได้ โดยการนั่งแช่น้ำร้อน วันละ 10นาที นานประมาณ1สัปดาห์ แต่หากถุงมูกมีขนาดใหญ่จนเป็นปัญหาและอุปสรรคในการมีเพศสัมพันธ์ หรือรู้สึกรำคาญ ก็อาจจะใช้วิธีผ่าตัดเช่นกัน

                          การผ่าตัดนั้นทำได้หลายวิธี วิธีที่ง่ายที่สุดคือเจาะเอามูกหรือหนองออก แต่จะเป็นกลับซ้ำได้ โดยมีโอกาสเป็นกลับซ้ำได้ถึงร้อยละ 13 วิธีที่เป็นที่นิยมและเป็นมาตรฐานในการรักษาคือ การผ่าตัดเปิดปากถุง หรือ Marsupialization แต่ก็ยังมีโอกาสเป็นกลับซ้ำได้ร้อยละ5-15 หากเป็นกลับซ้ำอาจเลือกทำการผ่าตัดเอาต่อมน้ำมูกออก แต่การผ่าตัดเอาออกจะไม่เลือกเป็นวิธีแรก เพราะต้องดมยาสลบ ผ่าตัดนาน เสียเลือดมาก

                          วิธีป้องกันการเกิดต่อมน้ำหล่อลื่นอุดตันนั้นไม่มีค่ะ แต่มีข้อแนะนำว่าระวังการขี่จักรยานนานๆ การนุ่งคับ ซึ่งอาจทำให้เกิดต่อมน้ำหล่อลื่นอุดตันได้ ทั้งต้องระวังโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เพราะจะเกิดเป็นถุงหนองของต่อมน้ำหล่อลื่น ซึ่งต้องลงเอยด้วยการผ่าตัด

 

 

----------------------

(ศุกร์กับเซ็กส์ : วิธีป้องกันต่อมน้ำหล่อลื่นอุดตัน : พญ.ชัญวลี ศรีสุโข [email protected])