แฉยาชุดลดความอ้วนระบาดหนัก ตลาดออนไลน์

จากการเสียชีวิตของ น.ส.มรกต เจริญกิจ แม่ลูกอ่อนวัย 30 ปี เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคมที่ผ่านมา โดยทางครอบครัวเชื่อว่าต้นเหตุมาจากการทานยาชุดลดความอ้วนที่สั่งซื้อทางออนไลน์ ทำให้เวียนศีรษะ หน้ามืด อาเจียน หัวใจเต้นผิดจังหวะ และเสียชีวิตในที่สุด ขณะที่จากการตรวจสอบพบยาถึง 8 ชนิด ใน 1 ชุด ในจำนวนนี้เป็นยาลดน้ำหนักถึง 4 เม็ด เข้าข่ายใช้ยาเกินขนาด

ข้อมูลจาก อย. พบว่า 2 ปีมานี้มีการลักลอบขายยาลดความอ้วนทางออนไลน์กันอย่างแพร่หลาย จากเดิมที่ผสมอยู่ในอาหารเสริม ซึ่งอาจไม่ได้ผลมากนัก ปัจจุบันพัฒนามาขายเป็นยาชุด ชุดละ 5-6 เม็ด ส่วนใหญ่ประกอบด้วยไซบูทรามีน ช่วยลดความอ้วน ทำให้ไม่หิว แต่เป็นยาควบคุมพิเศษที่มีผลต่อจิตและประสาท มีความเสี่ยงสูงเป็นอันตรายถึงชีวิต ฟลูออกซิทีน ยาลดความอ้วนอีกหนึ่งชนิดที่อันตรายและมีผลข้างเคียง แอลคาร์นิทีน ช่วยเผาผลาญไขมัน ยารักษาโรคไทรอยด์ ช่วยเพิ่มการเผาผลาญ ทำให้รู้สึกผอม มีผลต่อระบบหัวใจ บิซาโคดิล ช่วยขับถ่าย ลดน้ำหนักและในบางชุดยังมีการเพิ่มยาขับปัสสาวะ และยานอนหลับเข้าไปได้วย ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนเป็นยาอันตรายที่ต้องอยู่ในการดูแลของแพทย์เท่านั้นขณะที่ข้อมูลจากชมรมเภสัชกรปฐมภูมิ (ประเทศไทย) ระบุการสุ่มตรวจกาแฟและผลิตภัณฑ์ลดน้ำหนักในท้องตลาด ระหว่างปี 2557-2561 พบสารไซบูทรามีน 145 ตัวอย่าง แบ่งเป็น ไซบูทรามีนอย่างเดียว 125 ตัวอย่าง ผสมร่วมกับสารอื่นๆ อีก 20 ตัวอย่าง เช่น ฟลูออกซิทีน, บิซาโคดิล, ฟีนอล์ฟทาลีน, ออริสแตท ฯลฯ และพบผู้ป่วยจากผลิตภัณฑ์เหล่านี้ถึง 70 ราย ในจำนวนนี้คาดเสียชีวิตจากสารไซบูทรามีนอย่างน้อย 14 รายภญ.สุภาวดี เปล่งชัย เลขานุการชมรมเภสัชกรปฐมภูมิ (ประเทศไทย) กล่าวว่า ยาไซบูทรามีนมีฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้ไม่รู้สึกอยากอาหาร ได้ถูกนำมาใช้ตามคลินิกลดความอ้วนหรือร้านขายยา มีชื่อการค้าว่า รีดักดิล (Reductil) แต่เดิมยานี้อยู่ในกลุ่มยาควบคุมพิเศษตาม พ.ร.บ.ยา พ.ศ.2510 แต่เนื่องจากมีผลข้างเคียงต่อคนที่เป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด บริษัทผู้ผลิตได้สมัครใจถอนออกจากท้องตลาดแล้วทั่วโลก รวมถึงประเทศไทยเมื่อ 11 ตุลาคม 2553หลังจากไม่มียาถูกต้องตามกฎหมายแล้ว ยานี้ หรือสารไซบูทรามีนไม่ได้สูญหายไปไหน แต่ยังคงเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์กลุ่มกาแฟลดน้ำหนักและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารลดน้ำหนักภายใต้ชื่อยี่ห้อต่างๆ และยังมีขายแบบโดยจัดเป็นชุดร่วมกับยาระบาย ยานอนหลับรวมกัน จำหน่วยผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งบางผลิตภัณฑ์เป็นการจำหน่ายในรูปแบบสมาชิก โดยผลิตภัณฑ์เหล่านี้มีทั้งที่ขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีเลข อย.จริง สามารถสืบค้นจากฐานข้อมูลได้ และมีบางยี่ห้อที่ใช้เลข อย.ปลอม