กระแสต้านการครอบงำทางเศรษฐกิจของจีนก่อตัวในแซมเบีย และกลายเป็นประเด็นหนึ่งที่ฝ่ายค้านใช้หาเสียงโค่นรัฐบาล
สองสัปดาห์ที่แล้ว เจมส์ ลูคูคู ผู้นำพรรคการเมืองเล็กๆในแซมเบีย ถูกตำรวจจับกุมและต้องเข้าไปอยู่ในห้องขังหลายชั่วโมง หลังจากสวมเสื้อยืดพิมพ์สโลแกน #sayno2China กับป้ายมีข้อความ “จีนเท่ากับฮิตเลอร์” เดินประท้วงคนเดียวในกรุงลูซากา
แต่เขาไม่ใช่ชาวแซมเบียคนเดียว ที่ไม่เห็นด้วยการเข้าไปมีบทบาทครอบงำเศรษฐกิจในประเทศแอฟริกาตอนใต้แห่งนี้ โดยเฉพาะโครงการปล่อยกู้ก้อนใหญ่ให้กับรัฐบาลประธานาธิบดีเอดการ์ ลุนกู
ลูคูคู กล่าวว่า เขาต้องการเรียกความสนใจจากประชาคมโลก ให้เห็นถึงอิทธิพลของจีนและการคอรัปชั่นในแซมเบีย
จีนเป็นนักลงทุนรายใหญ่ในแซมเบีย เช่นเดียวกับในอีกหลายประทศแอฟริกา ที่มาพร้อมกับการเสนอให้ความช่วยเหลือแบบ"ไม่มีเงื่อนไข" และการประมูลโครงการส่วนใหญ่ ตกเป็นของผู้ยื่นประมูลชาวจีน
ผู้รับเหมาจากแดนมังกรกำลังสร้างสนามบิน ถนนหนทาง โรงงานและสถานีตำรวจในกรุงลูซากาและทั่วประเทศ โดยการปลูกสร้างที่กำลังเฟื่องฟู ส่วนใหญ่ก็ได้เงินกู้จากจีน
ลูคูคู กล่าวว่า จีนกำลังจะเอาทุกอย่างไปจากแซมเบีย พวกเขาครอบงำเศรษฐกิจของเราผ่านหนี้สินผิดกฎหมาย รัฐบาลนี้ทำสัญญากู้ยืมจากจีนโดยไม่ผ่านสภาด้วยซ้ำ นอกจากนี้ ลูคูคูและฝ่ายสนับสนุนเชื่อว่า รัฐกำลังจะขาย เซสโก การไฟฟ้าของประเทศ สนามบินลูซากา และสถานีโทรทัศน์ทางการ ZNBC ให้จีนเข้าไปควบคุม
ปัจจุบัน หนี้สาธารณะแซมเบียอยู่ที่ราว 1.06 หมื่นล้านดอลลาร์ แต่กำลังสงสัยกันว่ารัฐบาลน่าจะซ่อนตัวเลขหนี้ที่แท้จริง แบบเดียวกับโมแซมบิกเมื่อสองปีก่อน ที่ออกมายอมรับว่าเก็บงำการกู้เงิน 2,000 ล้านดอลลาร์เป็นความลับ ประกอบกับราคาทองแดง สินค้าส่งออกของแซมเบียตกต่ำ ทำให้เกรงว่า รัฐบาลลูซากาอาจมีปัญหาในการชำระหนี้
มาร์กาเร็ต มวานาคัตเว รัฐมนตรีคลังแซมเบีย ยืนยันว่า ช่วงแรกของปีนี้ รัฐบาลชำระดอกเบี้ยเจ้าหนี้ 342 ล้านดอลลาร์ โดย 53 % เป็นหนี้ภาคเอกชน เพียง 30% เท่านั้นที่เป็นเจ้าหนี้จีน
กระนั้น พรรคฝ่ายค้านหลัก ยังคงใช้ประเด็นการครอบงำของจีน มาหาเสียงเพื่อโค่นรัฐบาล
สตีเฟน คาทูกา เลขาธิการพรรคสหพัฒนาแห่งชาติ กล่าวว่า การที่รัฐบาลเอาใจฝ่ายจีน ให้ใช้แรงงานจากแดนมังกรแทนแรงงานแซมเบีย ในโครงการที่จีนบริหาร อาจเป็นระเบิดเวลา โดย หากสถานการณ์ยังเป็นเช่นนี้ต่อไป อาจนำไปสู่กระแสต่อต้านต่างชาติ ที่ผ่านมา มีเหตุการณ์ที่ผู้จัดการชาวจีนปฏิบัติต่อชาวจีนไม่เหมาสม เช่น ทุบตี ในที่ทำงาน เพียงเพราะไม่ทำตามคำสั่ง
Zambia is reportedly on the verge of losing its sovereignty to China #China #Africa pic.twitter.com/w8XJvlepqg
— Business Insider SSA (@BusInsiderSSA) September 17, 2018
ขณะ ยูซุฟ โดเดีย นักเศรษฐศาสตร์และหัวหน้าสมาคมพัฒนาภาคเอกชนแซมเบีย กล่าวว่า ควรมองการลงทุนของจีนเป็นโอกาส ไม่ใช่ภาระ “แซมเบียถูกตะวันตกครอบงำมาร่วม 100 ปี ความยากจนอยู่ทั่ว ความเป็นหุ้นส่วนกับจีนมีมูลค่าราว 1 หมื่นล้านดอลลาร์ ย่อมเป็นเรื่องดี ไม่มีประเทศไหนที่หยิบยื่นโอกาสแบบนี้
แต่ประโยชน์จากการลงทุนขนานใหญ่อยู่กับใครยังเป็นคำถาม เอดการ์ สยาคาโชมา ผู้รับเหมา ชาวแซมเบีย ม กล่าวว่า ไม่ชอบการครอบงำของผู้รับเหมาจีน อย่างแรก เงินที่พวกเขาได้จากสัญญาก่อสร้าง ถูกส่งออกนอกประเทศ ส่วนที่แซมเบียได้กลับมาคือค่าจ้างน้อยนิด รัฐบาลควรให้สัญญารับเหมากับเราบ้างเพื่อให้ประโยชน์ตกกับชาวแซมเบีย
ข่าวที่เกี่ยวข้อง