Citizenfourแฉกระฉ่อนโลก

             “นี่เป็นเรื่องของอำนาจรัฐและความสามารถของประชาชนที่จะต่อต้านอำนาจนั้นอย่างมีความหมาย”...นี่คือคำพูดของ เอ็ดเวิร์ด โจเซฟ สโนว์เดน ที่เอ่ยไว้กับ เกลน กรีนวาลด์ นักข่าวจากหนังสือพิมพ์เดอะการ์เดียน ในวินาทีที่เขาตัดสินใจเผยความลับของรัฐบาลสหรัฐอเมริกา ที่แอบดักจับข้อมูลประชาชนผ่านการสื่อสารทางอิเล็กทรอนิกส์ในทุกช่องทาง ตั้งแต่การใช้โทรศัพท์ ทั้งมือถือและโทรศัพท์พื้นฐาน การใช้บัตรเครดิต เดบิต การใช้อีเมล เว็บบราวเซอร์ (แม้แต่การเสิร์ชหาข้อมูลในกูเกิลก็จะถูกบันทึกไว้)ไปจนถึงการใช้โซเชียลมีเดียทุกรูปแบบ

             จากเหตุการณ์สะเทือนเลื่อนลั่นไปทั้งโลกเมื่อสามปีก่อน เมื่ออดีตหนุ่มลูกจ้างสำนักงานความมั่นคงของชาติในสหรัฐอเมริกา หรือ เอ็นเอสเอ ออกมาเปิดโปงโครงการลับของรัฐบาลสหรัฐ ในการสอดส่องล้วงข้อมูลประชาชนด้วยการร่วมมือกับบริษัทคอมพิวเตอร์ยักษ์ใหญ่ ที่สำคัญอเมริกายังนำโครงการที่ว่า ไปเสนอกับประเทศอื่นๆ ในยุโรปและอเมริกาใต้ แถมยังแอบทำความตกลงกันอย่างลับๆ เพื่อแลกกันระหว่างการใช้เทคโนโลยีดังกล่าว กับการได้มาซึ่งข้อมูลของพลเมือง หลังการออกมาเปิดโปงครั้งนี้ เอ็ดเวิร์ด สโนว์เดน ถูกทางการสหรัฐติดตามจับกุมตัวในฐานะอาชญากร จนต้องเดินทางหลบลี้หนีภัยไปในหลายประเทศ เหตุการณ์ครั้งจึงถือเป็นการละเมิดเสรีภาพพลเมืองอเมริกันครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์...

             “ผมไม่อยากมุดหัว ผมไม่กลัว และคนอื่นก็ไม่ควรกลัวเหมือนกัน มันคือการเดิมพัน เพราะนี่คือประเทศของเรา และการคานอำนาจระหว่างพลเมืองกับรัฐบาล กลายมาเป็นเรื่องของผู้ปกครองและผู้ถูกปกครองไปแล้ว ไม่ใช่ระหว่างผู้ได้รับเลือกตั้งและผู้ลงคะแนนเสียงอีกต่อไป”

             เป็นคำกล่าวที่แสดงถึงความกล้าหาญชาญชัยของเอ็ดเวิร์ด สโนว์เดน หลังจากที่เขายอมเปิดเผยตัวตน โดยก่อนหน้านี้แอบให้ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับโครงการลับของรัฐบาลแก่ผู้สื่อข่าวและผู้กำกับหนังสารคดี ลอร่า พอยทราส ชั่วระยะเวลาหนึ่ง และสโนว์เดน เองก็ไม่อยากให้คนสนใจตัวตนของเขามากไปกว่าสิ่งที่เขาต้องการเปิดโปงให้โลกรู้
 
             Citizenfour ถือเป็นหนังสารคดีที่ทรงพลังมาก ทั้งในเรื่องของประเด็นและวิธีการนำเสนอ อีกทั้งยังถ่ายทอดออกมาได้อย่างชาญฉลาด เป็นสารคดีที่มีรูปแบบโครงสร้างทางภาพยนตร์(Cinematic) สูงมาก ผู้กำกับหญิงลอร่า พอยทราส สามารถนำเสนอเรื่องราวที่เคร่งเครียดจริงจังด้วยกลวิธีหลากหลายที่ทำให้หนังออกมาดูสนุกชวนติดตามตั้งแต่บทสัมภาษณ์สโนว์เดน ซึ่งเป็นเนื้อหาหลักๆ ของหนัง แม้เหตุการณ์จะเกิดในห้องแคบๆ ของโรงแรม แต่การกำกับภาพใช้มุมกล้องเพื่อจับสีหน้าอารมณ์บันทึกวินาทีสำคัญหรือการเล่นกับอารมณ์คนดูก็ทำได้อย่างลงตัวรวมถึงการลำดับภาพที่เปี่ยมด้วยชั้นเชิงทั้งในแง่ของเทคนิคการเล่าเรื่องและโน้วน้าวอารมณ์ระทึกขวัญชวนให้ติดตามกับสิ่งที่เกิดขึ้น มีการใช้ฟุตเทจอื่นๆ เข้ามาประกอบ ซึ่งล้วนเป็นการถ่ายทำอย่างมีศิลปะ เช่นภาพมุมสูงและการเคลื่อนกล้องของขบวนรถที่พาสโนว์เดนไปเก็บตัว ภาพที่ตั้งที่ทำการของสำนักงานรัฐที่แอบสอดส่องข้อมูลประชาชนที่ถ่ายในสภาพแสงน้อย หม่นมัวให้บรรยากาศอึมครึมไม่น่าไว้วางใจ หรือกระทั่งการเล่าเรื่องผ่านข้อความแชทระหว่างสโนว์เดนกับผู้กำกับ ที่ต้องเข้ารหัสเพื่อป้องกันการดักจับข้อมูลจากรัฐบาล
 
             ไม่เพียง เอ็ดเวิร์ด สโนว์เดน ที่ได้รับผลกระทบจากการเปิดโปงการกระทำของรัฐต่อประชาชนคนทำหนังอย่าง ลอร่า พอยทราส เองก็ถูกขึ้นบัญชีจับตาเป็นพิเศษของรัฐบาลอเมริกันหลังจากเธอทำหนังเกี่ยวกับสงครามอิรักเรื่อง My Country, My Country ในปี 2006 แต่เธอก็หาได้กริ่งเกรง เพราะในหนังเรื่องถัดมาเมื่อปี 2010 อย่าง The Oath เธอก็ยังพูดถึงสงครามต้านก่อการร้ายหลังเหตุการณ์ 9/11 และสิ่งที่เกิดขึ้นในกวนตานาโมอันลือลั่น

             รายการเวิลด์ฟิล์ม เสาร์นี้ หนึ่งทุ่มตรง อย่าพลาดกับ Citizenfour แฉกระฉ่อนโลก หนังสารคดียอดเยี่ยมรางวัลออสการ์ประจำปี 2014 และอีกหลายรางวัลบนเวทีระดับโลก ไม่ว่าจะเป็นสารคดียอดเยี่ยมรางวัลบาฟต้าของอังกฤษ รางวัลจากสมาคมแห่งสหรัฐอเมริกา สมาคมภาพยนตร์สารคดีนานาชาติ รางวัลสมาคมนักวิจารณ์นิวยอร์ก, บอสตัน, ซานฟรานซิสโก ฯลฯ

             ขอแจ้งการเปลี่ยนแปลงเวลาออกอากาศ ตั้งแต่เดือนสิงหาคมเป็นต้นไป รายการเวิลด์ฟิล์มจะย้ายเวลาออกอากาศไปเป็นทุกคืนวันศุกร์เวลา 22.30 น. เริ่มศุกร์ที่ 5 สิงหาคมนี้เป็นต้นไป เรียนมาเพื่อทราบ