ธา ธ่า พอนาที ร.ร.บ้านยะพอ ผ้าทอกะเหรี่ยงยับยั้งเชื้อรา

 

 

          “จับฝ้ายเป็นมัด มาคัดเรียงเส้น ย้อมด้วยใจเย็น ค่อยเห็นเป็นใบกะเพรา ใบสัก ใช้หมักต้มใส่ เกิดสีเส้นใย สวยใสงามตา จัดเป็นผ้าทอ ก่อผืนล้ำค่า โยงเส้นฝ้ายมา ผูกต่อทอใจ” “ทักษะอาชีพดี มีคุณธรรม” อัตลักษณ์ที่แสดงให้เห็นถึงความเป็นตัวตนของโรงเรียนบ้านยะพอ เน้นให้นักเรียนมีทักษะอาชีพที่ดี บนพื้นฐานของความมีคุณธรรม  โดยน้อมนำพระบรมราโชบายด้านการศึกษาของในหลวงรัชกาลที่ 10 มีอาชีพ มีงานทำและที่สำคัญทางโรงเรียนได้เล็งเห็นความสำคัญของวัฒนธรรม และการสานต่อของภูมิปัญญาในท้องถิ่นซึ่งก็คือ “การทอผ้า” ตามวิถีของชาว ปกาเกอะญอ (กะเหรี่ยง)

 

 

 

 

          ซึ่งสอดคล้องตามแนวพระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเน้นเสมอว่าการพัฒนาหรือการดำเนินการอะไรก็ตามต้องยึดหลักสำคัญคือให้สอดคล้องกับภูมิสังคม คือทั้งในด้านพื้นที่ดิน ด้านสังคมวิทยาที่เกี่ยวกับนิสัยใจคอและพื้นฐานทางวัฒนธรรมของคนในพื้นที่เป็นหลัก นอกจากนี้ยังทรงอธิบายอีกว่า การพัฒนาไม่ใช่การสร้างสิ่งใหม่เพียงอย่างเดียว แต่ยังเป็นการรักษาสิ่งดีๆ ที่มีอยู่แล้วให้คงอยู่ด้วย

   

          สุวิชชาภรณ์ กฤตยาเกียรณ   ผอ.โรงเรียนบ้านยะพอ เล่าว่าโรงเรียนแห่งนี้ได้รับการสนับสนุนงบประมาณในการพัฒนาทักษะอาชีพให้นักเรียนยากจนพิเศษ จากสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) และกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) ทำให้ได้ต่อยอดโครงการพัฒนาทักษะอาชีพของนักเรียนขึ้นอย่างเป็นระบบและเป็นรูปธรรม และโอกาสของนักเรียนเป็นชนเผ่าปกาเกอะญอและส่วนใหญ่ทอผ้าเป็นเพราะผู้ปกครองต้องทอผ้าใส่เองและทอให้บุตรหลานใส่ จึงเกิดการเรียนรู้ตามวิถีภายในครอบครัว
  

 

 

          โรงเรียนจึงมีหน้าที่ในการส่งเสริมให้นักเรียนมีทักษะที่สามารถนำเอาความรู้ที่มีอยู่ไปประกอบอาชีพได้ โดยจะต้องคงความเป็นเอกลักษณ์ วัฒนธรรมของชาวปกาเกอะญอ  แต่อีกนัยหนึ่งก็ต้องให้เข้ากับยุคสมัย เมื่อได้แนวคิดแล้วจึงจัดให้มีโครงการพัฒนาทักษะอาชีพ “ผ้าทอปกาเกอะญอ” ซึ่งคำว่า ธา ธ่า แปลว่า ผ้าทอปกาเกอะญอ ส่วนพอนาที คือ กะเพรา ธาธ่า พอนาที ความหมายคือผ้าทอปกาเกอะญอที่ย้อมจากกะเพรา โดยเริ่มตั้งแต่การปลูกพืชเพื่อนำมาทำน้ำย้อม การย้อมเส้นฝ้าย การทอ การแปรรูปและการจัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์นี้ขึ้น
   

 

 

             "ครูนุกนิก" ณฐพร มูลวงษ์ และ "ครูบุ๋ม" รัตนาภรณ์ ลังกาวงศ์  ครูผู้สอนเล่าว่า จุดเริ่มต้นของการทอผ้าปกาเกอะญอกันเชื้อราของนักเรียนโรงเรียนบ้านยะพอนั้น เริ่มจากการพบกับปัญหาในช่วงฤดูฝนจะมีความชื้นเกิดตามผนังบ้านพัก ส่งผลให้มีเชื้อราขึ้นตามผนังและขึ้นตามเสื้อผ้าเป็นจำนวนมาก ในชั่วโมงสอนรายวิชาวิทยาศาสตร์เพิ่มเติมในระดับมัธยมต้นจึงถามนักเรียนถึงปัญหาและแนวทางการแก้ไขเพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียนการทำโครงงานวิทยาศาสตร์ในขั้นระบุปัญหาและการหาแนวทางการแก้ไข 
  

          ซึ่งวัฒนธรรมคนชาวปกาเกะอญอแล้วจะมีการสวมใส่เสื้อ หรือผ้าถุงที่ทอมาจากเส้นฝ้ายที่เป็นวัตถุดิบที่เชื้อราขึ้นได้ง่าย จึงมีแนวคิดที่จะหาทางแก้ไขปัญหาดังกล่าวร่วมกับนักเรียนจึงได้สืบค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับวิธีการแก้ไขปัญหาเชื้อราดังกล่าว โดยจากการสืบค้นงานวิจัยของมหาวิทยาลัยหลายแห่งพบว่า ในใบกะเพรามีสาร eugenol ในน้ำมันหอมระเหยมีฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียจำพวก Aspergillus Fumigatus หรือเชื้อราที่เกิดขึ้นบนผ้าได้ จึงได้ใช้เป็นตัวอย่างโครงงานเพื่อใช้สอนในรายวิชาวิทยาศาสตร์
  

 

 

 

 

          โดยการนำใบกะเพรามาย้อมเส้นฝ้ายแล้วนำไปทอด้วยกรรมวิธีของชาวปกาเกอะญอในหมู่บ้านจนได้เป็นผืนและลักษณะที่เป็นเอกลักษณ์ ซึ่งวิถีชีวิตและการทอผ้าที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวปกาเกอะญอที่ควรค่าแก่การรักษาไว้  จากแนวคิดที่กล่าวมาจึงเกิดเป็นโครงการแปรรูปผลิตภัณฑ์ผ้าทอปกาเกอะญอกันเชื้อรา 
   

          โดยใช้เวลาในส่วนของกิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ รับสมัครนักเรียนที่มีความสนใจ ซึ่งถือว่าเป็นการจุดประกายความคิดในด้านการแนะแนวอาชีพเพื่อการมีงานทำไปในตัวด้วย มีการขอความอนุเคราะห์วิทยากรเพื่อจัดอบรมการตัดเย็บกระเป๋า รวมถึงแนวทางในการหาตลาดเพื่อจัดจำหน่ายสินค้า นักเรียนสามารถช่วยกันออกแบบกระเป๋า หรือเครื่องแต่งกายในแบบที่ตนเองชอบ ได้เห็นแบบของกระเป๋าแต่ละแบรนด์ที่มีชื่อเสียงในการต่อยอดความคิด สิ่งนี้จะเป็นส่วนหนึ่งในการให้นักเรียนได้เห็นถึงความสำคัญของสิ่งที่มีอยู่ในท้องถิ่นอย่างแท้จริง
     

 

 

 

 

          ด.ญ.ลัดดาวรรณ ฤชุพิชิตโชคชัย นักเรียนชั้น ม.2 เล่าว่า ดีใจที่ได้มาฝึกการทอผ้าด้วยเครื่อง เพราะที่บ้านจะมีแต่การทอด้วยกี่เอว ทีแรกก็ยาก แต่เมื่อได้เรียนรู้ก็สามารถทำได้ หนูจะนำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ สร้างงานสร้างอาชีพให้คนในหมู่บ้านอยู่ดีกินดี
    

          ด.ญ.ณัฐลิกา (ไม่มีนามสกุล) นักเรียนชั้น ม.2 กล่าวว่า ได้เรียนรู้ตัดเย็บกระเป๋า เสื้อผ้า มีครูบุ๋มและครูข้างนอกมาสอนพวกเราตั้งแต่การออกแบบผลิตภัณฑ์จนถึงการตัดเย็บ สามารถ พัฒนาทักษะอาชีพ ผลิตภัณฑ์ผ้าทอปกาเกอะญอกันเชื้อราของโรงเรียนบ้านยะพอได้จดทะเบียนเป็นสินค้าโอท็อป หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ของอำเภอพบพระแล้ว ในชื่อ “ธา ธ่า พอนาที”
  

 

 

 

          โรงเรียนบ้านยะพอ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตาก เขต 2 ตั้งอยู่อำเภอพบพระ จ.ตาก เป็นโรงเรียนที่ตั้งอยู่ตามแนวตะเข็บชายแดนไทย-เมียนมาร์ ปัจจุบันมีนักเรียนจำนวน 394 คน เปิดการเรียนการสอนตั้งแต่ชั้นปฐมวัยถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 นักเรียนเป็นชาวเขาชนเผ่าปกาเกอะญอ หรือกะเหรี่ยง 100 เปอร์เซ็นต์ สนใจผลิตภัณฑ์ส่งเสริมทักษะอาชีพในโรงเรียน “ธา ธ่า พอนาที” ผลิตภัณฑ์ผ้าทอปกาเกอะญอกันเชื้อรา สอบถามได้ที่ สุวิชชาภรณ์ กฤตยาเกียรณ ผู้อำนวยการโรงเรียน โทร.06-2249-1547