"พระเมรุมาศ" จากนี้จะอยู่ในความทรงจำ

         ในวันนี้ (11 มกราคม 2561) กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) โดยกรมศิลปากร กำหนดทำบุญตักบาตรอุทิศถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร และพิธีบวงสรวงการรื้อถอน/ย้ายพระเมรุมาศ และอาคารประกอบในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ ณ พระที่นั่งทรงธรรม มณฑลพิธีท้องสนามหลวง โดยมี พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เป็นประธาน โดยจัดพิธีทำบุญตักบาตร และบวงสรวงและการประกอบพิธีทางศาสนาให้เป็นไปอย่างสมพระเกียรติ ซึ่งพิธีทำบุญจะเริ่มขึ้นในเวลา 07.30  น. จากนั้นเวลา 08.00 น. พระสงฆ์ 89 รูป ออกรับบิณฑบาต รอบพระเมรุมาศ และในเวลา 09.09 น. พราหมณ์ กล่าวโองการทำพิธีบวงสรวงการรื้อถอนและย้ายพระเมรุมาศ 

         พระเมรุมาศ ในหลวงรัชกาลที่ 9 ถือเป็นการระดมสุดยอดงานฝีมือด้านศิลปกรรม ประติมากรรม จิตรกรรม และสถาปัตยกรรม ยังไม่รวมถึงงานประณีตศิลป์ชั้นยอด ที่จัดสร้างขึ้นด้วยพระเมรุมาศและอาคารประกอบ ถวายแด่ในหลวงรัชกาลที่ 9 อย่างสมพระเกียรติสูงสุด เพื่อแสดงถึงความรักของชาวไทยทุกคน ขณะเดียวกันยังถือเป็นพระเมรุมาศที่มีขนาดใหญ่ รองรับผู้เข้าร่วมพระราชพิธีตั้งแต่พระบรมวงศานุวงศ์ประเทศต่าง ๆ ทูตานุทูต คณะรัฐมนตรี ข้าราชการระดับสูง ได้หลายพันคน พระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ วันที่ 25-29 ตุลาคม 2560 ที่ผ่านมา 

         สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณา โปรดเกล้าฯ ให้ วธ. จัดนิทรรศการงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร เพื่อเปิดให้นักเรียน นักศึกษา ประชาชน ผู้พิการ พระภิกษุ สามเณร และนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ เข้าชมนิทรรศการ ได้เรียนรู้งานศิลปะต่างๆ ที่ถ่ายทอดผ่านพระเมรุมาศ และอาคารประกอบ โดยเปิดตั้งแต่วันที่ 2-30 พ.ย.2560 ซึ่งพบว่าได้รับความสนใจมีผู้เข้าร่วมชมจำนวนมาก หลั่งไหลมาจากทั่วสารทิศ ต่อมา สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ขยายเวลาเข้าชมพระเมรุมาศ และนิทรรศการพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพฯ จนถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2560 รวมเป็นเวลา 60 วัน 

          เรื่องราวที่ผู้เข้าชมนิทรรศการได้เรียนรู้ ในนิทรรศการงานพระราชพิธี ประกอบด้วย 4 ส่วนหลัก คือ 1. บริเวณพระที่นั่งทรงธรรม    นิทรรศการ “พระผู้ทรงเป็นนิรันดร์” เนื้อหาเกี่ยวกับพระราชประวัติ พระราชกรณียกิจและจิตรกรรมฝาผนังโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ  2.บริเวณศาลาลูกขุน 6 หลัง  นิทรรศการ “พระเมรุมาศพิมานนฤมิต” เนื้อหาแสดงถึงการจัดสร้างพระเมรุมาศ สิ่งปลูกสร้างประกอบพระเมรุมาศและงานบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถและพระยานมาศที่ใช้ในงานพระราชพิธีฯ

          3.บริเวณทับเกษตร นำสัมผัสพระสุเมรุ:นิทรรศการสัมผัสเพื่อผู้พิการทางสายตา จัดแสดงพระเมรุมาศจำลองและประติมากรรมประกอบพระเมรุมาศ อาทิ เทวดา สัตว์หิมพานต์ โดยมีอาสาสมัครนำชม ส่วนผู้พิการทางการได้ยิน มีจิตอาสานำชมด้วยภาษามือ และ4.ภูมิทัศน์บริเวณด้านหน้าพระเมรุมาศ สะท้อนให้เห็นถึงพระราชกรณียกิจของในหลวงรัชกาลที่ 9  อันเนื่องมาจากโครงการพระราชดำริ เช่น พันธุ์ข้าวพระราชทาน หญ้าแฝก ต้นยางนา มะม่วงมหาชนก กังหันชัยพัฒนา ฝายน้ำล้น และนาข้าวที่มีขอบคันนาออกแบบเชิงเป็นเลขเก้าไทย 

           สำหรับตลอดระยะเวลา 60 วัน ปรากฎว่ามีผู้เข้าชมนิทรรศการทั้งหมด 4,000,086 รูป/คน แบ่งเป็น พระภิกษุ/สามเณรและแม่ชี 23,499 รูป/คน วีลแชร์ 58,185 คน ผู้พิการ 5,183 คน กลุ่มชาติพันธุ์ 320 คน นักท่องเที่ยวต่างชาติ 61,203 คน รวมทั้งสื่อมวลชน 2,106 คน ประชาชน 3,096,163  คน  และนักเรียนและนักศึกษา 753,427 คน  อย่างไรก็ตาม นักท่องเที่ยวต่างชาติเดินทางมาชมกว่า 96 ประเทศ โดยประเทศที่มีจำนวนนักท่องเที่ยวมากที่สุด 5 อันดับแรก ได้แก่ เยอรมัน จีน อเมริกา อังกฤษและฝรั่งเศส  

          และในการเข้าชมนิทรรศการพระเมรุมาศ วธ.ได้จัดพิมพ์แผ่นพับนำชมนิทรรศการฯ ซึ่งมีทั้งฉบับภาษาไทย ภาษาอังกฤษ และภาษาจีน และแจกโปสการ์ดที่ระลึก จำนวน 2 ชุดๆละ 9 แบบ รวม 18 แบบ แจกให้แก่ผู้เข้าชมนิทรรศการ ด้วย ภาพพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร งานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพฯ และภาพพระเมรุมาศ อาคารประกอบและภูมิทัศน์โดยรอบพระเมรุมาศมา

         อย่างไรก็ตาม ภายหลังพิธีบวงสรวงการรื้อถอนพระเมรุมาศแล้วเสร็จ กรมศิลปากรเตรียมพร้อมดำเนินการรื้อถอนตามแผนงานที่กำหนดใช้เวลาดำเนินการรวม 60 วัน เบื้องต้นการรื้อถอนอาคารประกอบอื่นๆ ได้แก่ ส่วนหนึ่งของพระที่นั่งทรงธรรม ศาลาลูกขุน 4 หลัง ทับเกษตร 2 หลัง บุษบกซ่าง 1 หลัง สระอโนดาต 2 สระ จะย้ายไปจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์งานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพฯ บนเนื้อที่ 10 ไร่ บริเวณด้านหลังหอจดหมายเหตุเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ตำบลคลองห้า จังหวัดปทุมธานี ส่วนอาคารประกอบส่วนหนึ่ง ได้แก่ ศาลาลูกขุน 2 หลังจะย้ายไปจัดแสดงที่สำนักช่างสิบหมู่ จังหวัดนครปฐม เพื่อให้แหล่งเรียนรู้ทั้ง 2 ส่วนนี้ เป็นที่ระลึกถึงในหลวงรัชกาลที่ 9 และผลงานมรดกวัฒนธรรมไทย ที่ทรงคุณค่า ที่คนรุ่นใหม่ควรจะเรียนรู้

         แม้พระเมรุมาศ ที่เด่นตระหง่านกลางมณฑลพิธีท้องสนามหลวง จะไม่ปรากฎให้เห็นอีก แต่จะไม่จางหายไปจากใจและความทรงจำของเราทุกคน