เพิ่ม "เสาพุ่มไม้จันทน์" ประดับข้างพระโกศจันทน์ครั้งแรก

       เมื่อวันที่ 25 พ.ค.60 ที่บริเวณท้องสนามหลวง ฝั่งทิศใต้ นายอนันต์ ชูโชติ อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวถึงความคืบหน้าการจัดสร้างพระเมรุมาศ สิ่งปลูกสร้างประกอบพระเมรุมาศและการบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถและพระยานมาศ ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ว่า   ภาพรวมโครงสร้างพระเมรุมาศ และพระที่นั่งทรงธรรม แล้วดำเนินการไปแล้วกว่า  98%  ขณะที่ภาพรวมการก่อสร้างอยู่ที่ 55-60 % โดยโครงสร้างพื้นชาลา บันได และลิฟต์แล้วเสร็จ อยู่ระหว่างการปิดผิวและติดตั้งองค์ประกอบสถาปัตยกรรม  ประกอบด้วยฐานเทวดา เสา-รั้วราชวัตร ฐานสิงห์ บนฐานชาลาทั้งสามชั้น พระที่นั่งทรงธรรม อยู่ระหว่างการมุงหลังคาโดยเริ่มดำเนินการไปแล้ว กว่า 75%  กรุผนังและฝ้าเพดานภายนอกและภายในอาคาร 

        ส่วนองค์ประกอบสถาปัตยกรรมอยู่ระหว่างการประกอบชิ้นส่วน และเริ่มส่งมาติดตั้ง ณ สถานที่ก่อสร้าง ด้านงานภูมิสถาปัตยกรรม เริ่มปรับผิวดินภายในบริเวณมณฑลพิธี และมีการประสานไปยังมูลนิธิชัยพัฒนาเพื่อขอยืมกังหันน้ำชัยพัฒนามาติดตั้ง และประสานขอความอนุเคราะห์ไม้ดัดอย่างไทยโบราณและเขามอจากวัดคลองเตยใน นอกจากนี้ ในส่วนของไม้ดอกสีเหลือง ได้รับการสนับสนุนเพิ่มเติมจากโครงการหลวง โดย ม.จ.ภีศเดช รัชนี
        “ส่วนที่ยังไม่ได้ดำเนินการก่อสร้างคือศาลาลูกขุนสาม แต่ได้มีการสร้างประกอบอยู่ที่โรงงาน เนื่องจากต้องใช้พื้นที่บริเวณโรงขยายแบบ ขยายลายในการก่อสร้างดังนั้น สิ้นเดือนมิถุนายนจะต้องรื้อโรงขายายแบบ ขยายลายเพื่อเริ่มเข้าสู่กระบวนการจัดสร้างศาลาลูกขุนสาม รางทหารกองเกียรติยศ และส่วนอาคารบริการรถพยาบาล และรถดับเพลิง สรุปงานที่เริ่มไปแล้วทุกอย่างมีความคืบหน้า  แม้ศาลาลูกขุนและถนนกลางยังไม่ได้เริ่มดำเนินการ แต่ฝ่ายวิศวกรประเมิน แล้วว่า งานก่อนสร้างพระเมรุมาศและอาคารประกอบพระเมรุมาศแล้วเสร็จ เกินกว่าแผนที่วางไว้ประมาณ 6%  เหตุที่ต้องเร่งทำเพื่อชดเชยเวลา หากมีอุปสรรคในช่วงหน้าฝน นอกจากนั้นเมื่อเร็ว ๆ นี้ทางเจ้าหน้าที่กรมศิลปากร ได้ดำเนินการทุบรั้วพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เริ่มเข้าสู่กระบวนปรับหน้าดินทำถนน คาดว่าจะแล้วเสร็จในเดือนสิงหาคมเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับพิธีบวงสรวงการชักรากราชรถ ซึ่งจะมีขึ้นในเดือนกันยายนนี้"นายอนันต์ กล่าว

       นายอนันต์ กล่าวต่อด้วยว่า ส่วนการบูรณปฏิสังขรณ์ราชรถและพระยานมาศพระมหาพิชัยราชรถ ดำเนินการประดับกระจกส่วนองค์ระฆังแล้วเสร็จ 100% ดำเนินการประดับกระจกส่วนสันตะเข้และประดับแววส่วนหลังคาบุษบก ประดับกระจกส่วนหน้ากระดานชั้นเกริน ชั้นที่1 ด้านหลัง และด้านหน้าแล้วเสร็จ 100% ด้านพระที่นั่งราเชนทรยาน ช่างสิบหมู่ดำเนินการลอกผิวทองส่วนที่ชำรุดเสียหายออก สกัดลวดลายให้คมชัด และแกะลวดลายใหม่ทดแทนของเดิมที่ชำรุด ดำเนินการทำพื้นรักเพื่อทำการปิดทอง ประดับกระจกส่วนหลังคาใหม่ตามลวดลายและสีเดิม เตรียมพื้นรักรอบสองในส่วนองค์ราเชนทรยานเพื่อดำเนินการปิดทองในลำดับต่อไป และเริ่มปิดทองในส่วนประกอบต่างๆ นอกจากนี้ ในส่วนของพระที่นั่งราเชนทรยานน้อย ดำเนินการจัดสร้างหุ่นโครงสร้างแล้วเสร็จ ขณะนี้เริ่มดำเนินการแกะสลักลายองค์ประกอบส่วนต่างๆ ส่วนราชรถปืนใหญ่ ดำเนินการจัดทำหุ่นไม้เข้าไปประกอบกับโครงสร้างราชรถปืนใหญ่ ทำการทดสอบการรับน้ำหนักของ ทั้งนี้ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานอาหารมื้อเย็นทุกวันๆ ละ 500  กล่อง แก่ข้าราชการ เจ้าหน้าที่และจิตอาสาผู้ปฏิบัติงานพระเมรุมาศพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทั้งในพื้นที่ปฏิบัติงานท้องสนามหลวงฝั่งทิศใต้ และสำนักช่างสิบหมู่  นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้
      นายอนันต์ กล่าวต่ออีกว่า  สำหรับมาตรการรักษาความปลอดภัยพื้นที่บริเวณที่มีการก่อสร้างพระเมรุมาศนั้น ได้มีการหารือกับกองอำนวยการร่วมรักษาความสงบเรียบร้อยบริเวณโดยรอบพระบรมมหาราชวัง (กอร.รส.) ยกระดับ ความเข้มงวดในการรักษาความปลอดภัยจัดเวรยามดูแลตลอด 24 ชั่วโมง ห้ามบุคลคาภายที่ไม่ใช่เจ้าหน้าที่เข้าออก ยกเว้นได้รับอนุญาตจากกรมศิลปากร

(ซ้าย) พระพรหม (ขวา) พระนารายณ์

      นายสุรัฐกิจ  พรีพงศ์ศิลป์ หัวหน้ากลุ่มจิตกรรม สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร กล่าวว่า ความคืบหน้าประติมากรรมประดับพระเมรุมาศ อยู่ระหว่างการเก็บรายละเอียด  เทวดานั่ง อัญเชิญฉัตรและอัญเชิญบังแทรก 32 องค์ ทำพิมพ์แล้วเสร็จ  100%  และเขียนสีเสร็จแล้ว 4  องค์  เทวดายืนอัญเชิญฉัตรและอัญเชิญพุ่ม 12  องค์อยู่ระหว่างปั้นแต่งเก็บรายละเอียดต้นแบบ มหาเทพ ได้แก่ พระอิศวร (พระศิวะ) และพระอินทร์ อยู่ในระหว่างปรับแก้รายละเอียดเครื่องทรง พระนารายณ์ (พระวิษณุ) และพระพรหม อยู่ระหว่างดำเนินการเขียนสีองค์พระนารายณ์ใช้โทนสีม่วงอ่อน เพื่อให้เข้ากับพระพรหมและพระศิวะ สีที่ใช้จะผสมผสานระหว่างสีน้ำมันและสีอะครีลิคมา เพื่อให้ผิวกายมีความมันวาวกลมกลืน ไม่โดดจากกัน  ส่วนความคืบหน้าท้าวจตุโลกบาลทั้งสี่ ได้แก่ ท้าวเวสสุวรรณ ปั้นแล้วเสร็จ ท้าวธตรฐ อยู่ระหว่างจัดทำพิมพ์ยางซิลิโคน ส่วนท้าววิรูปักษ์ และท้าววิรุฬหก อยู่ระหว่างปรับแก้รายละเอียดเครื่องทรงส่วนองค์ครุฑ กำลังจะเข้าสู่กระบวนการเขียนสี โดยเบื้องต้นองค์ครุฑ และองค์พระพิฆเนศจะใช้โทนสีแดง  ซึ่งเป็นไปตามตำราโบราณกำหนดไว้  สัตว์ประจำทิศๆ ละ 1 คู่ ได้แก่ ช้าง ทิศเหนือ ดำเนินการปั้นแล้วเสร็จทั้ง 2 ตัว อยู่ระหว่างการประกอบ และดำเนินการปั้นส่วนฐานประกอบ ม้า ทิศตะวันตก และโค ทิศใต้ ดำเนินการเขียนสีแล้วเสร็จ 1 ตัว สิงห์ ทิศตะวันออก กำลังดำเนินการปั้นแต่งเก็บรายละเอียด และทำพิมพ์ยางซิลิโคน

ลงสีเทวดานั่ง

       นายก่อเกียรติ ทองผุด นายช่างศิลปกรรม สำนักสถาปัตยกรรม กรมศิลปากร กล่าวว่า ความคืบหน้าของงานสถาปัตยกรรมประกอบพระเมรุมาศนั้น ได้เริ่มการตกแต่งผิวพื้นพระเมรุมาศใกล้เสร็จเรียบร้อยแล้ว  และอยู่ระหว่างตกแต่งบันไดคืบหน้าไปกว่า 80% ส่วนการติดตั้งแท่นตั้งเทวดานั่งและพนักกันตกอยู่ระหว่างดำเนินการ เริ่มทำไล่ไปตั้งแต่ราชวัตรชั้น 1 ชั้น 2 และ3 ตามลำดับ ขณะเดียวกัน ได้มีการติดตั้งนั่งร้านบริเวณพระเมรุมาศองค์ประธาน เพื่อเริ่มการติดตั้งชั้นเชิงกลอนและชั้นหลังคาต่างๆ รวมถึงกรุเสาของพระเมรุมาศ โดยเมื่อดำเนินการในส่วนนี้แล้วเสร็จจึงจะเริ่มการตกแต่งบุษบกซ่างและบุษบก หอเปลื้อง เป็นลำดับถัดไป
      "การตกแต่งพระเมรุมาศมีความยากในทุกขั้นตอน แต่ได้พยายามประสานงานร่วมกันและแก้ไขปัญหาในระยะเวลาอันสั้นเพื่อให้สำเร็จสวยงาม สมพระเกียรติ แม้จะเจอภาวะฝนตกส่งผลกระทบบ้าง แต่ก็ได้มีการเตรียมการโดยใช้วัสดุที่กันน้ำ ทั้งไม้พลาสวูด  มีการทาน้ำยากันน้ำเคลือบผิวไม้อัด เพื่อไม่ให้ไม้ยืดตัว ขณะเดียวกัน จะใช้ไฟเบอร์กลาสมาช่วยในบางส่วนด้วย นอกจากนี้ ก็มีการทำหลังคาในบางจุดเพื่อกันความร้อนของแดดเพื่อให้ช่างสามารถทำงานได้”นายก่อเกียรติกล่าว   

พระหีบจันทน์

       ด้าน นายพิจิตร นิ่มงาม นายช่างศิลปกรรมอาวุโส สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร กล่าวว่า ความคืบหน้าการจัดสร้างพระโกศจันทน์ ดำเนินการประกอบลวดลายฐานรองพระโกศจันทน์ หรือ พระหีบจันทน์ คืบหน้าไปแล้ว 65-70% ยังเหลือการผูกลายซ้อนไม้ในส่วนของลายครุฑ ซึ่งเป็นลายที่สำคัญและอยู่ระหว่างประกอบชิ้นส่วน ซึ่งพระหีบจันทน์ จะใช้ลายครุฑทั้งสิ้น 130 องค์ในแต่ละองค์ต้องประกอบชิ้นไม้ถึง 53 ชิ้น เท่ากับว่าในส่วนของลายครุฑจะใช้ชิ้นไม้ในการประกอบเกือบ 7 พันชิ้น

แบบเสาพุ่มจันทน์ ลายพุ่มข้าวบิณฑ์

      นอกจากนี้ ในส่วนฝาพระหีบจันทน์ ซึ่งอยู่ระหว่างประกอบลวดลายเช่นกัน  ทางกรมศิลปากรได้มีการเพิ่มเสาพุ่มไม้จันทน์ ลายทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ ซึ่งเปรียบเสมือนพุ่มเงินพุ่มทอง ประดับข้างซ้าย ขวา ของพระโกศจันทน์ โดยเสาพุ่มดังกล่าว จัดทำขึ้นเป็นครั้งแรกเพื่อให้สมพระเกียรติอย่างสูงสุด และสื่อความหมายเป็นการถวายสักการะในหลวงรัชกาลที่ 9 ทั้งนี้คาดว่าจะประกอบลวดลายพระหีบจันทน์แล้วเสร็จกลางเดือนมิถุนายนนี้ จากนั้นจะอัญเชิญไปเก็บไว้ในสถานที่ที่เหมาะสม  ก่อนอัญเชิญพระโกศจันทน์ ที่ขณะนี้จัดทำโครงสร้างเหล็กเสร็จเรียบร้อย100% อยู่ระหว่างเตรียมการบุตาข่ายลวดมายังโรงขยายแบบ เพื่อให้ทีมช่างจะเริ่มงานในส่วนการประกอบลวดลายพระโกศจันทน์  เบื้องต้นมีลายที่สำคัญ คือ ลายบัวกลีบขนุน และลายเทพพนม เป็นต้น