'กรมวิชาการเกษตร' สืบสานปณิธาน อนุรักษ์พันธุ์พืชหายาก-ใกล้สูญพันธุ์

ตามที่โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ดำเนินงานโครงการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชได้ระยะเวลาหนึ่ง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี  ทรงมีพระราชดำริให้มีโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ขึ้นในปี 2535 โดยทรงเน้นให้มีการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชที่หายากหรือกำลังใกล้สูญพันธุ์ เพื่อไว้เป็นแหล่งเชื้อพันธุ์พืชให้คงอยู่ตลอดไป 
 

"ศูนย์วิจัยพืชสวนตรัง" เป็นหนึ่งในศูนย์ที่ได้รับมอบหมายจากกรมวิชาการเกษตร ให้ดำเนินงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมผักพื้นเมืองของภาคใต้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สนองพระราชดำริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2537 โดยมีการรักษาสภาพพื้นที่ป่าและพันธุกรรมพืชให้คงอยู่ในสภาพเดิม 296 ไร่  มีการสำรวจ รวบรวบ และสร้างแปลงอนุรักษ์พันธุกรรมพืชของภาคใต้รวมอนุรักษ์พันธุ์พืชหายาก ใกล้สูญพันธุ์ โดยจัดแบ่งออกเป็น 2 แปลง ได้แก่  1.แปลงปลูกรวบรวมไม้ผลเมืองร้อน จำนวน 46 ชนิด อาทิ กล้วยมูสัง,ก่อข้าว  และจำปาดะ เป็นต้น 2.แปลงปลูกรวบรวมผัก พื้นเมืองต่างๆ ของภาคใต้ 69 ชนิด  อาทิ  เนียง,มะเดื่อฉิ่ง และสะตอ เป็นต้น 

นอกจากนี้ภายในศูนย์ฯ ยังเป็นแหล่งรวบรวมพันธุ์  และเป็นแหล่งเรียนรู้สำหรับถ่ายทอดความรู้ ฝึกอบรมตลอดจนเป็นการสร้างจิตสำนึกการอนุรักษ์ทรัพยากรพันธุ์พืชให้แก่เยาวชนที่มีภูมิลำเนาอยู่ในท้องถิ่นให้เห็นถึงคุณค่าและการใช้ประโยชน์ ส่งเสริมให้มีการอนุรักษ์ตามหลักวิชาการ และเป็นกำลังสำคัญในการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติต่อไปในอนาคต เพื่อรักษาสภาพพื้นที่ป่าและพันธุกรรมพืชให้คงอยู่ในสภาพเดิม 

"กรมวิชาการเกษตร" ยังดูแลพันธุ์ไม้ผล พืชผัก และกล้วย ตามหลักวิชาการ โดยนำระบบการให้น้ำเข้ามาปรับใช้ มีการปฏิบัติหลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิต คือ การตัดแต่งกิ่งและการใส่ปุ๋ย รวมถึงการจัดการด้านโรคและแมลงศัตรูพืชและมีการขยายพันธุ์ผักพื้นเมืองภาคใต้สู่แปลงเกษตรกรเพื่อการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน