เลี้ยงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติ

             ปกติเกษตรกรผู้เลี้ยงผึ้ง มักจะเลี้ยงผึ้งแบบในลัง และเร่ร่อนไปตามแหล่งไม้ผลกำลังออกดอก เพื่อให้ตัวผึ้งไปดูดน้ำเกสรดอกไม้มาเป็นอาหารและผลิตน้ำผึ้ง แต่สำหรับชาวบ้านในพื้นที่บ้านพรุชบา ต.ทุ่งตำเสา อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา ต่างรวมกลุ่มเลี้ยงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติในสวนใกล้บ้าน ทำให้ได้น้ำผึ้งคุณภาพดี ขายได้ราคาขวดละ 500 บาท เนื่องจากฝูงผึ้งออกไปหากินเกสรตามธรรมชาติ ภายใน 1 ปี สามารถเลี้ยงได้สองรุ่น 

            ด.ต.เกลื่อม ขวัญหม้ง หัวหน้ากลุ่มงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติที่บ้านพรุชบา บอกว่า สภาพแวดล้อมของหมู่บ้านบ้านพรุชบานั้นรายล้อมไปด้วยผืนป่าชุมชน และสวนผลไม้ของชาวบ้านที่ยังคงความสมบูรณ์ของธรรมชาติ ชาวบ้าน เขามองว่า โดยทั่วไปเกษตรกรผู้เลี้ยงผึ้งมักจะเลี้ยงสายพันธุ์ที่มาจากต่างประเทศเลี้ยงในลัง และตระเวนหาสวนผลไม้ที่กำลังออกดอก เพื่อนำลังรังผึ้งไปเก็บอาหารจากเกสรดอกไม้ แต่ที่ภาคใต้มีผึ้งชนิดหนึ่งที่ผลิตน้ำผึ้งคุณภาพคืองโพรง จึงได้ปรึกษากับเพื่อนเพื่อรวมกลุ่มกันเลี้ยงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติมาตั้งแต่ปี 2524 จนปัจจุบันมีสมาชิกเลี้ยงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติอยู่ 10 ราย โดยใช้พื้นที่บริเวณบ้านและตามสวนผลไม้

            เนื่องจากผึ้งโพรงนั้นที่เลี้ยงได้ออกกินเกสรดอกไม้จากต้นไม้ตามธรรมชาติ และเฉพาะช่วงนี้ที่ไม้ผลเริ่มออกดอก ฝูงผึ้งเหล่านี้จะกินเกสร และสร้างน้ำผึ้งน้ำหวานคุณภาพดี เพราะเป็นช่วงของน้ำผึ้งเดือนห้านั่นเอง 

            หัวหน้ากลุ่มงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติที่บ้านพรุชบา บอกถึงวิธีการเลี้ยงผึ้งโพรงว่า ไม่ยุ่งยากเริ่มจากสร้างโพรงไม้ขนาดความกว้าง 40 เซนติเมตร ยาว30 เซนติเมตร สูงจากพื้นที่ประมาณ 1 เมตร และสร้างรางน้ำไว้ที่โคนเสาเพื่อป้องกันมดแดงไต่ขึ้นไปในโพรงเพราะจะทำให้ผึ้งบินหนีไป โดยใช้แค่พื้นที่บริเวณสวนใกล้บ้านในการเลี้ยง และจะนำนางพญารวมทั้งผึ้งงานที่อยู่ตามธรรมชาติมาปล่อยในโพรง หรือใช้วิธีทาขี้ผึ้งในโพรงเพื่อล่อให้ผึ้งป่าเข้ามาทำรัง ใช้เวลาในการเลี้ยงประมาณ 3 เดือนก็สามารถนำน้ำผึ้งมาใส่ขวดขายได้ ในแต่ละปีจะเลี้ยงได้สองรุ่นคือช่วงเดือนเมษายน หรือเดือนห้า และช่วงสิงหาคม หรือเดือน 9  ซึ่งเป็นช่วงหน้าแล้งจะให้น้ำผึ้งคุณภาพดีและปริมาณมาก

            ด้าน วิศิษฐ์ จันทร์ส่องภพ หนึ่งในสมาชิกที่เลี้ยงผึ้งโพรงแบบตามชาติบริเวณรอบบ้าน บอกว่า เลี้ยงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติไว้ 14 โพรง เพราะเห็นว่าวิธีการเลี้ยงไม่ยุ่งยากเนื่องจากผึ้งจะออกกินเกสรตามธรรมชาติ เมื่อถึงเวลาก็แค่เปิดฝาโพรงนำรวงผึ้งออกมารีดน้ำผึ้งใส่ขวดกลมขายได้แล้วปัจจุบันขายกันขวดละ 500 บาท อย่างของเขามีจำนวน 14 โพรง ผึ้งสามารถผลิตน้ำได้ปริมาณ 25 ขวดต่อรุ่น ไม่เพียงพอต่อความต้องการของลูกค้า ซึ่งปัจจุบันเป็นที่ต้องการของชาวบ้านเป็นอย่างมากเนื่องจากน้ำผึ้งโพรงนั้นหายาก  ส่วนการขยายพันธุ์นั้นจะแยกนางพญา ที่อยู่ในแต่ละโพรงกว่า 10 ตัวไปสร้างโพรงใหม่ และจะมีผึ้งงานตามไปสร้างรังใหม่เอง

            ก็นับเป็นอาชีพเสริมที่น่าสนใจ สนใจเนื่องจากการเลี้ยงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติของชาวบ้านพรุชบา ต.ทุ่งตำเสา อ.หาดใหญ่ นั้นเป็นการลงทุนเพียงสร้างโพรงเท่านั้น จากนั้นปล่อยให้ฝูงผึ้งออกหาเกสรดอกไม้ในธรรมชาติเอง ขณะที่ราคาน้ำผึ้งสูงถึงขวดละ 500 บาททีเดียว

 

 

-----------

(หมายเหตุ : เลี้ยงผึ้งโพรงแบบธรรมชาติ - อาชีพเสริมเก่าแก่ชาวพรุชบา : โดย ... สันติภาพ รามสูต)

-----------