ล่องเรือชมสวนผสมผสาน ท่องวิถีเกษตรเมืองราชบุรี

 

  

            ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปีของรัฐบาล ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง ลดความเหลื่อมล้ำ เกิดการกระจายรายได้ให้แก่ประชาชนทุกภาคส่วนอย่างทั่วถึงและเป็นธรรม ด้วยแนวคิดดังกล่าว กรมส่งเสริมการเกษตรจึงดำเนินโครงการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรในทุกจังหวัด โดยชูจุดขาย “ท่องเที่ยวธรรมชาติ วิถีชีวิตเกษตร เสน่ห์แห่งภูมิปัญญา” ดึงดูดนักท่องเที่ยวเข้าสู่ชุมชนท้องถิ่น หวังก่อให้เกิดการสร้างรายได้จากการท่องเที่ยว สร้างชุมชนที่เข้มแข็งโดยลูกหลานไม่ต้องลำบากออกไปหางานทำนอกบ้าน ช่วยเพิ่มโอกาสขายสินค้าได้ภายในชุมชน ทำให้สังคมชนบทของไทยมีโอกาสเติบโตอย่างเข้มแข็งและยั่งยืนตามนโยบายรัฐบาล 

 

             “ท่องโลกเกษตร” อาทิตย์นี้พาตระเวนท่องเที่ยว “วิถีคลอง วิถีไทยตามรอยเสด็จคลองดำเนิน” หนึ่งในเส้นทางการท่องเที่ยวการเกษตรที่กรมส่งเสริมการเกษตร โดยสำนักงานเกษตรจังหวัดราชบุรี อยากชักชวนคนไทยลองหาเวลาว่างไปเที่ยวชมกัน การท่องเที่ยววิถีคลอง วิถีเกษตร และประวัติศาสตร์ท้องถิ่นแห่งนี้นักท่องเที่ยวจะได้นั่งเรือล่องไปตามคลอง ชมบรรยากาศริมคลองอันร่มรื่น ชิลไปตามสายน้ำ ตื่นตาตื่นใจกับประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม เรียนรู้การทำเกษตรผสมผสาน พายเรือตามร่องสวน ชิมผลไม้สดๆ จากสวนเกษตรแม่ทองหยิบ รับประทานอาหารที่ทำกันสดๆจากวัตถุดิบที่มีในสวนและช็อปสินค้าของฝากติดไม้ติดมือไปฝากคนที่บ้านในราคาพื้นบ้านอีกด้วย

              เส้นทางท่องเที่ยววิถีคลอง วิถีไทย ตามรอยเสด็จคลองดำเนินแห่งนี้ บริหารจัดการโดยชุมชน สร้างการมีส่วนร่วมของประชาชน นอกจากสร้างภาพลักษณ์การท่องเที่ยวมุมมองใหม่ๆ ให้แก่ชุมชนคลองดำเนินสะดวกแล้ว ยังสร้างเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชนเชื่อมโยงเส้นทางท่องเที่ยววิถีคลอง เพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวในจังหวัดราชบุรี การล่องเรือชมสวนท่องเที่ยววิถีเกษตรเมืองราชบุรี

             เริ่มปักหมุดเส้นทางท่องเที่ยวที่วิถีคลองดำเนิน ประกอบด้วย เริ่มจากวัดโชติทายการาม ตามรอยเสด็จ เรียนรู้ประวัติศาสตร์ เมื่อครั้งในหลวงรัชกาลที่ 4 ทรงโปรดให้ขุดคลองดำเนินสะดวกเพื่อเป็นเส้นทางสัญจร

            จากนั้นรัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสต้นเสด็จประทับแรมที่วัดทรงเยี่ยมเยียนราษฎร ต่อมาในหลวงรัชกาลที่ 9 และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จฯ ทอดพระกฐินต้น

           สถานที่ท่องเที่ยวบริเวณนี้จะมีพิพิธภัณฑ์เรือและพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นที่เชื่อมรอยวิถีไทย วิถีคลอง ตามรอยเสด็จคลองดำเนิน มีมณฑปและเจดีย์โบราณที่ได้รับการขึ้นทะเบียนจากกรมศิลปากร และครูเพลง สุรพล สมบัติเจริญ เกาะเรือโยงมาขอเป็นลูกศิษย์วัด และแต่งเพลง ดำเนินจ๋า

            ต่อมาเป็นบ้านมหาดเล็ก เจ๊กฮวด ตื่นตาตื่นใจกับเมนูอาหารที่ทำถวายรัชกาลที่ 5 รับเสด็จประพาสต้นของรัชกาลที่ 5 ความผูกพันระหว่างพระมหากษัตริย์และราษฎรของพระองค์ผู้เป็นสหายหลวง

            จากนั้นมาแวะที่สวนเกษตรผสมผสานแม่ทองหยิบ ล่องเรือชมสวนศึกษาวิถีเกษตร มีการน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 มาปฏิบัติ เรียนรู้การปลูกไม้ผลแบบลดต้นทุนการผลิต ล่องเรือชมสวน และชิมผลไม้สดๆ

          มาถึงจุดสุดท้ายตลาดเหล่าตั๊กลัก ชมพิพิธภัณฑ์ ช็อปของฝาก ตลาดดั้งเดิมของอำเภอดำเนินสะดวก สามารถฟื้นฟูเป็นตลาดน้ำที่มีชีวิตดังอดีต ชิมอาหารพื้นถิ่น ชมการแสดงวัฒนธรรม อาทิ ผู้สูงอายุเล่นดนตรีอังกะลุงและมีนักร้องขับกล่อมเพลงสุรชัย สมบัติเจริญ ครูเพลงและผู้ประพันธ์เพลงดำเนินจ๋า ในขณะเป็นเด็กวัดโชติทายการาม ช็อปสินค้าของฝากและของที่ระลึก

              แม่ทองหยิบ เจ้าของสวนเกษตรแม่ทองหยิบ อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี เล่าว่า เมื่อ 40 ปีที่แล้ว พื้นที่ดำเนินสะดวกเป็นพื้นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การทำสวน ปลูกพืชอายุสั้น เช่น หอมแดง พริก ถั่วลิสง ข้าวโพด เป็นต้น เนื่องด้วยเป็นที่ราบลุ่มช่วงฤดูฝนน้ำจะหลากมาจึงต้องปลูกพืชอายุสั้น นอกจากนี้ช่วงน้ำท่วมจะหาปลาหากิ่งไม้เก็บไว้เพื่อใช้สำหรับเป็นฟืนใช้ในการหุงหาอาหาร ด้วยภูมิปัญญาจึงคิดทำคันกั้นน้ำให้สูงขึ้นเพื่อคันจะได้กันน้ำไม่ให้ท่วมในสวน จึงสามารถปรับเปลี่ยนจากการปลูกพืชอายุสั้นมาปลูกไม้ผลยืนต้นได้เพื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตก่อให้เกิดรายได้ตลอดทั้งปี ทำให้วิถีชีวิตเปลี่ยนไป รายได้เพิ่มพูน และได้ปลูกไม้ยืนต้นสืบต่อมาจนถึงปัจจุบัน เมื่อสามารถทำสวนได้ทั้งปีไม่ว่าฤดูร้อน ฝน หนาว พวกเรามีงานเข้าสวนกันตลอดทั้งปี ทำให้มีรายได้ เรียกได้ว่าพวกเรามีกินมีใช้ตลอดทั้งปีกันเลยก็ว่าได้

               ไพศาล ศรีเอี่ยมกูล เกษตรกรผู้ดูแลสวน ซึ่งเป็นผู้ที่ชอบศึกษาค้นคว้าดัดแปลง และไปเห็นต้นแบบในการทำสวนแบบผสมผสานจึงเกิดความสนใจและนำมาปรับใช้ในสวนของตนเอง พร้อมกับน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในหลวงรัชกาลที่ 9 มาปฏิบัติประกอบด้วยจนเกิดเป็นสวนแบบผสมผสานสองฝั่งคลองที่ได้รับการรับรองมาตรฐานจีเอพี เกษตรปลอดภัย 

             “แต่เดิมสวนฝั่งนี้เป็นสวนแบบเชิงเดี่ยว รายได้ไม่ต่อเนื่อง  ผมจึงหันมาทำแบบผสมผสานซึ่งสามารถผลิตผลผลิตได้ตามฤดูกาล โดยได้คิดค้นการปลูกแบบผสมผสาน ใช้แนวคิดการปลูกแบบเกื้อกูลกัน มีพืชหลักของสวนฝั่งนี้คือมะพร้าวกับส้มโอ มะพร้าวกับฝรั่ง มะพร้าวกับมะนาว และมีพืชอื่นแซมเข้ามาเรื่อยๆ มะพร้าวเป็นพืชสารพัดประโยชน์ ใบให้ร่มเงา รากช่วยยึดดินคันร่องไว้ รากมะพร้าวช่วยดูดน้ำซับน้ำทำให้ดินแห้ง โดยธรรมชาติรากส้มโอไม่ชอบดินแน่น ดินเหนียว แต่สภาพดินแห้งทำให้รากส้มโอและมะนาวหาอาหารได้สะดวก ทำให้บำรุงรักษาง่าย ให้ผลผลิตที่ดี”

           

 

            ไพศาล ให้ข้อคิดทิ้งท้ายว่า หลายคนสงสัยว่าทำไมต้องปลูกละมุดต้นมะนาวติดกัน ก็เพราะว่ากิ่งของต้นละมุดจะช่วยค้ำกิ่งก้านของต้นมะนาวแทนการใช้ไม้ค้ำ ทำให้ประหยัดแรงและไม่เสียเวลาไปตัดไม้จากป่ามาใช้ค้ำยัน ลดแรงงาน ลดเวลาในการดูแลรักษา แถมได้ผลผลิตที่ดีอีกต่างหาก ในขณะเดียวกันต้นละมุดเป็นพืชที่มีความทนทาน ผลมีผิวสากกระด้าง ทำให้แมลงศัตรูพืชคือเพลี้ยไม่ชอบ ใบไม่เป็นราง่าย เพราะมีความหนาและแข็ง รากต้นละมุดยังสามารถชอนไชดูดน้ำได้ดีช่วยให้รากมะนาวมีทางเดินหาอาหารได้ดี จึงได้ผลผลิตที่ดีตามไปด้วย 

              หากใครผ่านไปจังหวัดราชบุรี อย่าลืมแวะไปท่องเที่ยว “วิถีคลอง วิถีไทย ตามรอยเสด็จคลองดำเนิน” ไปสูดอากาศบริสุทธิ์ ท่ามกลางธรรมชาติให้เต็มปอดพร้อมเรียนรู้วิถีชีวิตที่เรียบง่าย ล่องเรือชมบรรยากาศเงียบสงบและร่มรื่นด้วยแมกไม้ เก็บผลไม้รสอร่อยจากต้นด้วยมือคุณเองเชื่อว่าจะสร้างความประทับใจไปอีกนานแสนนาน