รัฐชู"ศูนย์ตุ๊กตาชาววังฯ"รับนักท่องเที่ยว

       แนวนโยบาย  4 ด้านที่อธิบดีกรมการท่องเที่ยว กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา"อนันต์ วงศ์เบญจรัตน์"กล่าวในวันแถลงนโยบายการทำงานในปีงบประมาณ 2562 ประกอบด้วย สะดวก มีน้ำใจ ไม่ต่อรองความปลอดภัยและสร้างเครือข่าย ตามนโยบายท่องเที่ยววิถีไทยของรัฐบาล พร้อมเดินหน้าพัฒนาหมู่บ้านท่องเที่ยว  ล่าสุดกรมการท่องเที่ยว นำโดยรองอธิบดี"วันทนา แจ้งประจักษ์"รวมพลังชาวชุมชนบางเสด็จ ปรับโฉมศูนย์ตุ๊กตาชาววังฯบ้านบางเสด็จ หมู่ 2 ตำบลบางเสด็จ อำเภอป่าโมก อ่างทองเพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระราชกุศล เนื่องในวันคล้ายวันสวรรคตพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตรและร่วมอนุรักษ์สืบสานงานหัตถกรรมพระราชทานในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 

     รองอธิบดีกรมการท่องเที่ยว เผยว่าในฐานะที่เป็นหนึ่งในหน่วยงานที่มีบทบาทและภารกิจสำคัญในการพัฒนาและขับเคลื่อนการท่องเที่ยวของประเทศให้เดินหน้าสู่อนาคตที่ยั่งยืน กรมการท่องเที่ยวตระหนักดีว่า แม้ว่าเราจะอยู่ในยุค Thailand 4.0 แต่อีกหนึ่งมิติของการพัฒนาที่มองข้ามไม่ได้ นั่นคือการอนุรักษ์และสืบทอดมรดกทางศิลปวัฒนธรรมอันดีงามของท้องถิ่น และบ้านบางเสด็จแห่งนี้ ก็ถือเป็นหนึ่งในสถานที่ซึ่งมีความสำคัญด้านประวัติศาสตร์ และเป็นหมู่บ้านที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร สมเด็จ พระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และพระบรมวงศานุวงศ์ เสด็จมาเยือนรวมทั้งสิ้นถึง 32 ครั้ง โดยเฉพาะสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินมาทรงงานและทรงเยี่ยมราษฎรบ้านบางเสด็จอยู่เนืองนิตย์  ได้นำมาซึ่งความปลาบปลื้มปีติแก่ชาวบ้านบางเสด็จอย่างหาที่สุดมิได้

         “ด้วยพันธกิจของกรมการท่องเที่ยว ในการร่วมพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวในชุมชน เพื่อให้บรรลุวิสัยทัศน์ของประเทศตามแผนการพัฒนาสู่ ‘ความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน’ กรมการท่องเที่ยว ได้น้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9 ซึ่งได้พระราชทานไว้เป็นเข็มทิศในการพัฒนาประเทศบนพื้นฐานเพื่อให้ประชาชน ‘พอมี พอกิน พอใช้’ และไม่ทิ้งรากเหง้า ความงดงามของวัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย ขณะเดียวกัน กรมการท่องเที่ยวก็เน้นการส่งเสริมการสร้างคุณค่าและมูลค่าจากทรัพยากรเพื่อการท่องเที่ยว เพื่อพัฒนาชุมชนท่องเที่ยวให้เป็นแหล่งเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์อย่างยั่งยืน เราจึงร่วมใจกันมาบำเพ็ญสาธารณประโยชน์กับชาวบางเสด็จทุกท่านในวันนี้”รองอธิบดีกรมการท่องเที่ยวกล่าวระหว่างนำคณะสื่อมวลชนลงพื้นที่เยี่ยมชมศูนย์ตุ๊กตาชาววังบ้านบางเสด็จฯ

       สำหรับ โครงการตุ๊กตาชาววังบ้านบางเสด็จเป็นโครงการในพระบรมราชินยานุเคราะห์ ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชดำริให้จัดตั้งขึ้น เมื่อปี พ.ศ.2519 เพื่อช่วยเหลือราษฎรชาวบ้านบางเสด็จให้มีอาชีพทำกินและมีรายได้จุนเจือครอบครัวหลังประสบอุทกภัยในช่วงปี พ.ศ. 2517-2518 โดยทรงรำลึกถึงงานหัตถศิลป์ ตุ๊กตาชาววังสมัยยังทรงพระเยาว์ ซึ่งนับวันยิ่งหาดูได้ยาก จึงพระราชทานเป็นอาชีพเสริมแก่ชาวบ้านตำบลบางเสด็จ และได้กลายเป็นอาชีพที่สร้างชื่อและเป็นหนึ่งในมนต์เสน่ห์ของบ้านบางเสด็จแห่งนี้เรื่อยมา

       นอกจากศูนย์ตุ๊กตาชาววังบ้านบางเสด็จที่เปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชมและซื้อหาตุ๊กตาชาววังเป็นของฝากและช่วยส่งเสริมอาชีพของคนในพื้นที่แล้ว ยังมีสินค้าโอทอปของดีอ่างทองไว้ให้นักท่องเที่ยว ได้เลือกชมเลือกชิม โดยกรมการท่องเที่ยว ได้ร่วมมือกับชุมชนในการพัฒนาให้บ้านบางเสด็จเป็นอีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยวชุมชนในจังหวัดเมืองรอง เพื่อต้อนรับกลุ่มนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติ ให้ได้มาสัมผัสวิถีชีวิตเรียบง่ายของชุมชนพร้อมแวะเยี่ยมชมอาชีพท้องถิ่นที่สืบทอดมาช้านาน อาทิ การทำก้านธูป การทำมีดโบราณ ศาสตร์รักษากระดูกโดยปราชญ์ชาวบ้าน การเลี้ยงปลากระชังแม่น้ำเจ้าพระยา

        นอกจากนี้ นักท่องเที่ยวยังสามารถปั่นจักรยานลัดเลาะเส้นทางริมแม่น้ำเจ้าพระยาชมพลับพลาริมน้ำบริเวณท่าช้าง ซึ่งเคยเป็นเส้นทางเดินทัพของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ชมภาพวาดบนผนังเขื่อนกั้นน้ำ ก่อนแวะชมงานจิตรกรรมฝาผนังโบสถ์วัดท่าสุทธาวาสอันวิจิตร ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์โปรดเกล้าฯ ให้จิตรกรส่วนพระองค์และนักเรียนในโครงการศิลปาชีพ เขียนเรื่องพระมหาชนก รวมทั้งมีภาพฝีพระหัตถ์ของพระองค์ทรงวาดเป็นภาพผลมะม่วง และยังทรงปั้นช้างดินเผาไว้ 2 เชือก ซึ่งจัดแสดงรูปปั้นฝีพระหัตถ์ให้นักท่องเที่ยวและผู้มาเยือนได้ชมในพิพิธภัณฑ์ศูนย์ตุ๊กตาชาววัง หรือจะถ่ายภาพเป็นที่ระลึกกับช้างจำลองแบบขยายรูปปั้นตุ๊กตาฝีพระหัตถ์ซึ่งประดิษฐานบริเวณด้านหน้าเรือนไทยคุ้มสุวรรณภูมิ 

         ศูนย์ตุ๊กตาชาววังบ้านบางเสด็จ นับเป็นแหล่งเรียนรู้วิถีชีวิตของชุมชนที่สำคัญของผู้คนในอดีตที่สื่อผ่านการปั้นของตุ๊กตา ซึ่งนอกจากจะเป็นศูนย์ถ่ายทอดศิลปวัฒนะรรมชุมชนแล้วยังทางกรมการท่องเที่ยวมีแผนที่ปรับปรุงให้เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวโอท็อปที่สำคัญของจังหวัดด้วย 

 ย้อนอดีต"ศูนย์ตุ๊กตาชาววัง"บ้านบางเสด็จ

    อ.พิรญาณ์ น้วมด้วงหรืออ.ด้วง อาจารย์โรงเรียนบางเสด็จวิทยาคม ในฐานะประธานศูนย์ตุ๊กตาชาววังบ้านบางเสด็จ ต.บางเสด็จ อ.ป่าโมก จ.อ่างทองได้ย้อนอดีตความเป็นมาของชุมชนบ้านบางเสด็จว่ามีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน สมัยก่อนชุมชนบริเวณนี้เรียกว่าบ้านโรงม้า บ้านโรงช้าง เนื่องจากเป็นสถานที่โรงอภิบาลช้างม้าสมัยกรุงศรีอยุธยา และยังทางดินทัพของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเมื่อครั้งยกทัพไปตีพม่าด้วย ต่อมาสมัยรัชกาลทีี่5 ได้เปลี่ยนชื่อมาเป็นบ้านปะขาวหรือผ้าขาว ก่อนจะเปลี่ยนชื่ออีกครั้งเป็นบางเสด็จในสมัยรัชกาลที่ 6 จนถึงปัจจุบัน 

     "การปั้นตุ๊กตาเป็นของเล่นข้าราชบริพาลในพระบรมมหาราชวังสมัยรัชกาลที่5 จากนั้นก็มีการปั้นขายครั้งแรกในงานภูเขาทองที่วัดสระเกศ ก่อนสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่9 ได้นำมาส่งเสริมให้ชาวบ้านปั้นเพื่อเป็นรายได้เสริมหลังเกิดน้ำท่วมใหญ่เมื่อปี 2518"อ.ด้วงย้อนอดีตให้ฟังของหมู่บ้านตุ๊กตาชาววัง หลังจากพระองค์เสด็จพระราชดำนินมาเยี่ยมราษฎรที่ประสบอุทกภัยในคราวนั้น จึงได้มีพระราชดำริให้ช่างตุ๊๊กตาไปสอนการทำตุ๊กตาแก่ชาวบ้าน จนกลายเป็นอาชีพเสริมรายได้ให้กับชาวบ้านที่นี่มาจนถึงทุกวันนี้

         "ดินที่ใช้ทำตุ๊กตาไม่ได้นำมาจากที่อื่น เพราะดินที่นี่เหมาะสำหรับใช้ปั้นตุ๊กตาอยู่แล้ว  เพราะสภาพดินเป็นดินเหนียว เดิมคนที่นี่จะมีอาชีพการทำอิฐมอญอยู่แล้ว ว่างจากทำนาก็มาทำอิฐมอญขาย ดังนั้นการนำดินมาทำตุ๊กตาจึงไม่าใช่เรื่องยากแต่อย่างใด" 

          ประธานศูนย์ตุ๊กตาชาววังบ้านบางเสด็จยังกล่าวถึงการส่งเสริมเด็กเยาวชนให้มาเรียนรู้การทำตุ๊กตาชาววังด้วยว่านอกจากทางศูนย์ฯจะมิกิจกรรมให้เด็กและเยาวชนในพืน้ที่มาเรียนรู้การทำตุ๊กตาแล้ว ทางโรงเรียนบางเสด็จวิทยาคมยังมีการบรรจุหลักสูตรการปั้นตุ๊กตาชาววังในการเรียนการสอนด้วย โดยหวังให้มีการสืบทอดศิลปหัตถกรรมดีงามเหล่านี้ไปสู่ชนรุ่นไปต่อไปด้วย

         “ราคาก็มีตั้งแต่ 20 บาทจนถึงหลักหมื่น อย่างชิ้นละ 20-25 บาทก็จะเป็นการละเล่นเด็ก ๆ ส่วนถ้าเป็นราคาหลักหมื่นก็จะเป็นขบวนเรือพระราชพิธี ฝีมือการทำก็จะปราณีตใช้เวลานานเป็นเดือน”กล่าวพร้อมเชิญชวนนักท่องเที่ยวหรือผู้สนใจมาเยี่ยมชมและสนับสนุนตุ๊กตาชาววังฝีมือชาวบ้านด้วย