‘เวียดนาม’ สังคมแห่งการอ่านและการเรียนรู้ ？

              หากคุณผู้อ่านเคยเดินทางไปที่ประเทศเวียดนามคงสัมผัสได้ถึงความขยันขันแข็ง ความรักชาติ และการสู้งานของคนเวียดนาม นอกจากนี้คนเวียดนามยังมีอีกหนึ่งอุปนิสัยเด่นที่สำคัญ นั่นคือความใฝ่รู้ใฝ่เรียนที่มักแสดงออกให้เห็นผ่านการรักการอ่านของคนเวียดนาม

               ตามเมืองใหญ่ ๆ ของประเทศเวียดนาม เรามักพบเจอแผงขายหนังสือข้างถนนที่ห้อมล้อมไปด้วยผู้คนที่กำลังเลือกซื้อหนังสือ หรือแม้แต่ย่านร้านหนังสืออย่างบริเวณด้านข้างทะเลสาบฮว่านเกี๋ยม ใจกลางกรุงฮานอย ก็มักจะคับคั่งไปด้วยผู้คนทุกเพศทุกวัยที่มาจับจ่ายและเลือกซื้อหนังสือ ภาพเหล่านี้ไม่ได้พบเห็นสักเท่าใดนักในเมืองไทย เนื่องจากพื้นที่ข้างถนนส่วนใหญ่มักถูกร้านค้าจับจองวางขายสินค้าจำพวกเสื้อผ้าหรือไม่ก็อาหาร

               เมื่อปี 2559 นาย ฟ่าม แหม่ง หุ่ง รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการและการฝึกอบรมเวียดนามเปิดเผยสถิติการอ่านหนังสือของคนเวียดนาม โดยระบุว่า คนเวียดนามอ่านหนังสือเฉลี่ย 4 เล่มต่อปี ในจำนวนดังกล่าว 2.8 เล่ม เป็นตำราเรียน และอีก 1.2 เล่ม เป็นหนังสือประเภทอื่น ๆ อย่างไรก็ตามหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา รวมทั้งสื่อสำนักต่าง ๆ ของเวียดนามต่างแสดงความกังวลต่อจำนวนการอ่านหนังสือของคนเวียดนามเมื่อเทียบกับประเทศที่พัฒนาแล้วอย่างญี่ปุ่นที่อ่านหนังสือเฉลี่ย 20 เล่มต่อปี

             การรักการอ่านของคนเวียดนามจะเกิดขึ้นไม่ได้ หากไม่ได้รับการสนับสนุนที่ดีจากครอบครัว สถานศึกษา สังคม และโดยเฉพาะอย่างยิ่งจากภาครัฐที่เข้ามามีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการอ่าน รวมทั้งยังนำเอาวัฒนธรรมการอ่านเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์การพัฒนาชาติ โดยหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้ผู้คนในสังคมเวียดนามเข้าถึงหนังสือได้ง่ายนั่นคือปัจจัยด้านราคา

           ซึ่งหนังสือดี ๆ ทั้งภาษาเวียดนามและภาษาอังกฤษในเวียดนามมีราคาที่ค่อนข้างถูกเมื่อเทียบกับราคาหนังสือในบ้านเรา หนังสือบางเล่มถ้านำมาวางจำหน่ายในไทยราคาอาจแตะสามสี่ร้อยบาท แต่หากจำหน่ายในเวียดนามราคาอาจเหลือเพียงร้อยกว่าบาท ขณะเดียวกันร้านหนังสือหลายแห่งในเวียดนามยังส่งเสริมการอ่านด้วยการจัดโปรโมชั่นลดราคาหนังสืออยู่เป็นประจำ ส่งผลให้ผู้คนที่เวียดนามกระหายที่จะหาหนังสือดีๆ มาอ่าน ในราคาที่จับต้องได้

             นอกจากความใฝ่รู้ของคนเวียดนามที่ถูกถ่ายทอดผ่านการอ่านแล้ว ความใฝ่รู้ของคนเวียดนามยังแสดงออกให้เห็นผ่านการสนใจติดตามข่าวสารบ้านเมืองและข่าวต่างประเทศของผู้คนชนชั้นต่าง ๆ ในสังคม ภาพคุ้นตาของมอเตอร์ไซค์รับจ้างเวียดนามที่เวลาว่างมักจะนอนอ่านหนังสือพิมพ์บนเบาะรถมอเตอร์ไซค์ ภาพของแม่ค้าเดินเร่ขายหนังสือพิมพ์ตามร้านอาหาร หรือแม้แต่บทสนทนาระหว่างพนักงานปั้มน้ำมันแห่งหนึ่งในกรุงฮานอยที่กำลังถกเถียงกันในประเด็นที่ว่า “เกาหลีเหนือและเกาหลีใต้จะสามารถรวมชาติกันได้หรือไม่” บ่งบอกถึงการใฝ่รู้ของคนเวียดนามได้เป็นอย่างดี

             ยังไม่นับอีกหลากหลายเหตุการณ์ที่ผมพบเจอด้วยตัวเอง เช่น คนขับแท็กซี่เวียดนามชวนวิเคราะห์เรื่องสถานการณ์การเมืองไทยราวกับเขาเป็นผู้ที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย หรือแม่ค้าขายบัตรเติมเงินมือถือข้างถนนชวนคุยเรื่องการขึ้นดำรงตำแหน่งของประธานาธิบดีฝรั่งเศสที่มีอายุน้อยที่สุดในประวัติศาสตร์ฝรั่งเศส เป็นต้น

             นี่เป็นเพียงเหตุการณ์บางส่วนที่แสดงออกถึงการรักการอ่านและการใฝ่รู้ของคนเวียดนาม ในสัปดาห์หน้าผมจะมาเล่าให้ฟังต่อถึงการให้ความสำคัญกับพื้นที่การอ่านของประเทศเวียดนาม ที่ได้พัฒนาซอยเล็ก ๆ กลางเมืองหลวงให้กลายเป็นถนนหนังสือที่เป็นแหล่งรวมหนังสือของสำนักพิมพ์ต่าง ๆ และยังเป็นแหล่งชุมนุมของวัยรุ่นเวียดนามแห่งใหม่ของเมืองอีกด้วย