"มันสำปะหลัง"มีคุณค่ามากกว่าที่คิด!

           มันสำปะหลังเป็นพืชที่สร้างรายได้เข้าประเทศในแต่ละปีมากมายมหาศาล ส่วนใหญ่ส่งออกในรูปแป้ง เมื่อก่อนนี้เราใช้มันสำปะหลังเป็นอาหารสัตว์ในรูปของมันเส้น แต่การส่งออกราคาค่อนข้างต่ำมาก ส่งยุโรปนำไปเลี้ยงสัตว์แล้วส่งเนื้อสัตว์ราคาสูงกลับมาขายเรา

          ความจริงแล้ว มันสำปะหลังไม่ได้มีเพียงแค่มันเส้นหรือแป้งมันเท่านั้น แต่ยังมีผลิตภัณฑ์จากแป้งมันที่นำไปใช้ทำผลิตภัณฑ์ต่างๆ ต่อเนื่องได้อีกหลากหลาย เพียงแต่ต้องอาศัยความรู้และเทคโนโลยีที่ได้จากการวิจัยไปช่วย

 

 

          หลายคนนึกไม่ออกว่าแป้งมันที่เราผลิตได้หรือส่งออกไปนั้น เอาไปทำอะไรได้บ้าง อย่างแรกเลยคือ นำไปทำสารให้ความหวาน โดยเราสามารถนำแป้งมันมาย่อยสลายให้กลายเป็นน้ำตาล ที่เรียกว่าฟรุกโตสไซรัป นำไปใช้ในอุตสาหกรรมทำขนมต่างๆ อย่างที่สองดัดแปรนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์อาหาร ถ้าเราดัดแปรแป้งมันสำปะหลัง ให้มีคุณสมบัติใกล้เคียงแป้งสาลี เพื่อใช้ทดแทนกันก็จะช่วยลดการนำเข้าได้มาก ที่สำคัญจะได้แป้งชนิดใหม่ที่ใช้วัตถุดิบในประเทศ เป็นการสร้างมูลค่าเพิ่มกว่าการส่งออกในรูปแป้งมันธรรมดา

         ทุกวันนี้เรานำเข้าแป้งสาลีเป็นจำนวนมาก เพื่อทำขนมปัง เบเกอรี่ต่างๆ รวมทั้งเส้นบะหมี่ เส้นสปาเกตตี ฯลฯ การที่เราต้องใช้แป้งสาลี เพราะว่าไม่มีแป้งอื่นที่มีคุณสมบัติเหมือนแป้งสาลี จึงไม่สามารถใช้แป้งมันสำปะหลัง หรือแป้งข้าวเจ้ามาทดแทนได้โดยตรง แต่ว่าถ้าเราใช้กระบวนการทางเคมีและชีวเคมีเข้าช่วย เราก็จะแปรสภาพแป้งมันสำปะหลัง ให้มีคุณสมบัติเปลี่ยนไปเพื่อให้เป็นไปตามที่เราต้องการ

         ปัจจุบันเราสามารถผลิตแป้งมันสำปะหลังดัดแปรที่มีคุณสมบัติคล้ายแป้งสาลี ถึงขั้นที่สามารถใช้ทดแทนกันได้ เพื่อใช้ทำผลิตภัณฑ์บางชนิด เช่นขนมปัง ขนมเค้กบางชนิด ชนิดที่เรียกได้ว่า ถ้าชิมโดยไม่บอกว่าทำมาจากแป้งมัน ก็จะไม่มีใครทราบเลย

 

 

        อย่างไรก็ตาม แป้งสาลีมีหลายชนิดและหลายขั้นคุณภาพ แต่ละชนิดเหมาะสำหรับผลิตภัณฑ์แต่ละอย่างที่แตกต่างกันไป เช่น แป้งที่ใช้ทำขนมปัง กับแป้งที่ใช้เส้นสปาเกตตี จะมีคุณลักษณะที่แตกต่างกัน ดังนั้น หากจะให้แป้งมันทดแทนแป้งสาลีได้โดยสมบูรณ์ ก็คงต้องดำเนินการวิจัยอีกมาก

         อาทิ แป้งสาลีที่ใช้ทำเส้นสปาเกตตี ต้องการแป้งที่มีความแข็ง ส่วนแป้งที่ใช้ทำเค้กต้องการแป้งที่นุ่ม เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ตอนนี้เราก็ดัดแปรแป้งมันให้ใช้ทดแทนแป้งสาลีได้บางส่วนแล้ว และงานด้านนี้ก็คงต้องดำเนินการต่อไป

        นอกจากการดัดแปรแป้งมันเพื่อใช้เป็นอาหารแล้ว ยังมีผลิตภัณฑ์ที่ไม่ใช่อาหารและสามารถผลิตจากแป้งมันได้ เช่น การนำมาทำพลาสติกชีวภาพที่ย่อยสลายได้ เรื่องนี้เป็นเรื่องสำคัญ เพราะว่าผู้บริโภคทั้งโลก กำลังให้ความสำคัญกับเรื่องของสภาพแวดล้อมและต้องการผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น แม้ปัจจุบันเรายังไม่ได้ใช้ประโยชน์จากผลิตภัณฑ์จากแป้งมันมากเท่าที่ควร แต่แนวโน้มในอนาคตคงต้องให้ความสำคัญกับเรื่องนี้แน่นอน

 

 

         เราคงเคยได้ยินข่าวเกี่ยวกับภาชนะบรรจุที่ทำจากแป้งมันสำปะหลัง เพื่อทดแทนกล่องโฟมซึ่งพัฒนาขึ้นมาโดยนักวิจัยไทย และผลิตออกมาใช้กันบ้างในบางแห่ง แต่ต้นทุนการผลิตยังสูงอยู่ จึงยังไม่แพร่หลาย

         ถ้ารัฐมีนโยบายชัดเจนที่จะสนับสนุนเรื่องนี้ ก็น่าจะทำให้การพัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อม เช่น พลาสติกชีวภาพ ภาชนะบรรจุที่ย่อยสลายได้ ก็น่าจะทำให้การพัฒนางานด้านนี้เป็นไปได้เร็วขึ้น ส่งผลให้ราคามันสำปะหลังเสถียรมากขึ้นนั่นเองครับ