"ส้มโอ"สุดยอดไม้ผลรสชาติแห่งยา!

          “ส้มโอ”หนึ่งในไม้ผลเศรษฐกิจของบ้านเราที่นอกจากรสชาติสุดยอดแล้ว ในความสุดยอดนั้นมีมีสรรพคุณทางยาในการรักษาโรคต่าง ๆ เพราะอุดมไปด้วยวิตามินซีซึ่งเป็นสารต่อต้านอนุมูลอิสระ และยังมีวิตามิน แร่ธาตุอื่นๆที่จำเป็นต่อร่างกายอีกหลายชนิด เกือบจะทุกส่วนของต้น ไม่ว่าจะเป็นผล เปลือก ใบ เมล็ด โดยเฉพาะเปลือกและผลซึ่งเป็นส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์มากที่สุด

 

 

          สำหรับชาวจีนแล้วส้มโอถือว่าเป็นเครื่องสังเวยที่สำคัญอย่างมาก เพราะมีความเชื่อว่าหลังจากไหว้เสร็จ ถ้าผ่าผลส้มโอออกมาแล้วกลางลูกแห้ง ไม่มีน้ำจะสื่อความหมายของความโชคดี นอกจากนี้ยังเป็นสัญลักษณ์ของชาวจีนที่เสียชีวิตในการกู้ชาติอีกด้วย

         เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก จัดอยู่ในวงศ์ส้ม RUTACEAE ชื่อสามัญ Pomelo (Pomelo มาจากคำว่า Pampelmoose ในภาษาดัตซ์ ซึ่งแปลว่า “ส้มที่มีขนาดเท่าฟักทอง”) มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

         ลำต้น สีน้ำตาล แตกกิ่งก้านสาขาที่เรือนยอด มีหนามเล็ก ๆ สูงประมาณ 8 เมตร

         ใบ เป็นแผ่นหนาสีเขียวเข้ม โคนก้านใบมีหูใบแผ่ออกเป็นรูปหัวใจ แผ่นใบเหมือน มะกรูด คือแบ่งใบเป็น 2 ตอน แต่ขนาดใบใหญ่กว่า ใบหนาแข็ง มีสีเขียวแก่ มีกลิ่นหอม

         ดอก ออกเป็นช่อสั้นหรือดอกเดี่ยว ตามบริเวณง่ามใบ มีสีขาว ปลายกลีบมนมี 4 กลีบ กลางดอกมี เกสร 20-25 อัน

 

 

         ผล กลมโต บางพันธุ์ตรงขั้วมีจุกสูงขึ้นมา ผิวผลเมื่อยังอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จัดเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมเหลือง ผิวของผลไม่เรียบ ผิวของเปลือกผลมีต่อมน้ำมันกระจายทั่วไป ภายในผลเป็นช่องๆมีแผ่นบางๆ สีขาวกั้นเนื้อให้แยกออกจากกัน เนื้อแต่ละส่วนเรียกว่า "กลีบ" มีรสหวานหรือหวานอมเปรี้ยว มีเมล็ดฝังอยู่ระหว่างเนื้อมากกว่า 1 เมล็ด มีเปลือกหนาทำให้สามารถเก็บรักษาได้นาน

        ขยายพันธุ์ ตอนกิ่ง ปักชำกิ่ง เจริญเติบโตดีในดินร่วน ชอบน้ำปานกลาง แสงแดดเต็มวัน

        สรรพคุณและประโยชน์ :- ใบ  : เป็นยาแก้ปวดข้อ ท้องอืดแน่น แก้ปวดหัว (ตาพอกที่ศีรษะ) ,ดอก  : แก้ปวดกระเพาะอาหาร แก้ปวดกระบังลม ขับเสมหะ ขับลม ผล : แก้เมาสุรา ขับลมในล าไส้และกระเพาะอาหาร ท าให้เจริญอาหารเหมาะส าหรับสตรีมี ครรภ์เบื่ออาหาร ปากไม่รู้รสอาหาร เปลือกผล : เป็นยาขับลม ชขับเสมหะ แก้อึดอัด แน่นหน้าอก ไอ จุกแน่น ปวดท้องน้อย ไส้เลื่อน หรือต้มน้ำอาบแก้คัน ใช้ตำพอกฝี เมล็ด : แก้ไส้เลื่อน แก้ปวดท้อง ลำไส้เล็กหดตัวผิดปกติ ราก  : แก้หวัด แก้ไอ แก้ปวด ปวดท้องน้อย กระเพาะอาหาร ไส้เลื่อน     

 

        วิธีใช้ :-

• ปวดบวม ใช้ใบสดตำแล้วเอาไปย่างไฟให้อุ่น นำไปพอกตรงบริเวณที่เป็น
• ไอมีเสมหะ ใช้ผลสดเอาเมล็ดออกเสีย แล้วแกะเป็นชิ้นเล็กๆ แช่กับเหล้าไว้ 1 คืน เสร็จแล้ว นำไปต้มให้เละผสมกับน้ำผึ้ง กวนให้เข้ากันแล้วจิบกินบ่อยๆ
• อาหารไม่ย่อย ท้องอืดแน่น ใช้เปลือกผลแห้งและลูกเร่วแห้งอย่างละ 10 กรัมกับกระเพาะ อาหารไก่ 1 ใบ ผักคาวทองสด 15 กรัม และผงยีสต์แห้ง 1 ช้อนชาต้มกับน้ำกิน
• รักษาฝี  ตำเปลือกผลแก่ให้ละเอียด ใช้พอกบริเวณที่เป็นฝี วันละ 2-3 ครั้ง หัวฝีจะหลุด

        แหล่งทีมาข้อมูล :- วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี,ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี