“ฟ้าทะลายโจร”ต้านหวัด-ริดสีดวงหาย!

 

          หลายๆท่านคงรู้จักพืชสมุนไพรไทยอย่าง "ฟ้าทะลายโจร" กันเป็นอย่างดี โดยเฉพาะในโหมดแก้อาการหวัด ทั้งหวัดปกติ ไข้หวัดใหญ่ ที่มีสรรพคุณดีเยี่ยมในการป้องกันรักษา ทว่า ไม่เฉพาะแค่นี้แต่มันยังมีดีอีกมากมาย มาดูกัน!
          เป็นไม้ล้มลุก  มีชื่อวิทยาศาสตร์ Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall.ex Nees ชื่อสามัญ Kariyat  ชื่อเรียกตามท้องที่ ได้แก่ หญ้ากันงู (สงขลา) น้ำลายพังพอน ฟ้าละลายโจร (กรุงเทพฯ) ฟ้าสาง (พนัสนิคม) เขยตายยายคลุม สามสิบดี (ร้อยเอ็ด) เมฆทะลาย (ยะลา) ฟ้าสะท้าน (พัทลุง)

 

 

          ลำต้น สูงประมาณ 30-70 เซนติเมตร กิ่งเป็นใบสี่เหลี่ยม

          ใบ เป็นใบเลี้ยงเดี่ยวสีเขียวเข้มเป็นมัน

          ดอก เป็นดอกเดี่ยว ออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ ดอกมีกลีบดอกสีขาว โคนกลีบติดกัน ปลายแยกเป็น 2 ปาก ปากบนมี 3 กลีบ และมีเส้นสีม่วงแดงพาดอยู่ ส่วนปากล่างมี 2 กลีบ

          ผล เป็นฝัก เมื่อแก่จะเป็นสีน้ำตาล ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก

          ขยายพันธุ์ เพาะเมล็ด เติบโตได้ดีในดินร่วน ระบายน้ำได้ดี ชอบความชื้นและแสงแดดปานกลาง

          สรรพคุณและประโยชน์ : สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ทั้งต้น ทุกส่วนของฟ้าทะลายโจรมีรสขม จึงมีคุณสมบัติเป็นยาได้ดี สรรพคุณหลักๆ แก้ไข้ทั่วไป เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ โดยองค์การอนามัยโลก (WHO) ได้รับรองว่า ฟ้าทะลายโจร เป็นสมุนไพรที่ช่วยบรรเทาอาการหวัดได้ เนื่องจากมีฤทธิ์ในการสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย,บรรเทาอาการอักเสบ เช่น ไอ เจ็บคอ คออักเสบ ต่อมทอนซิล หลอดลมอักเสบ ขับเสมหะ รักษาโรคผิวหนังฝี ฯลฯ,แก้อาการติดเชื้อ เช่น ท้องเสีย กระเพาะ หรือลำไส้อักเสบ,เป็นยาขม ช่วยให้เจริญอาหาร

         รูปแบบการนำไปใช้ :  ยาต้ม โดยใช้ใบและกิ่งสดล้างให้สะอาด สับเป็นท่อนสั้น ๆ ประมาณ 1 กำมือ ต้มกับน้ำ 10-15 นาที ดื่มก่อนอาหารวันละ 3 ครั้ง แก้เจ็บคอได้ หากจะใช้แก้ท้องเสีย แก้บิด ให้ใช้ 2-3 กำมือ,ยาลูกกลอน โดยนำใบและกิ่งมาล้างให้สะอาด ผึ่งลมให้แห้ง บดให้เป็นผง ปั้นผสมกับน้ำผึ้งเป็นเม็ดขนาดเท่าปลายนิ้วก้อย ผึ่งให้แห้ง กินครั้งละ 3-6 เม็ด วันละ 3-4 ครั้ง ก่อนอาหารและก่อนนอน,

         แคปซูล ใช้ผงใบและลำต้นบรรจุลงในแคปซูล กินก่อนอาหารและก่อนนอน,ดองเหล้า นำใบแห้งขยำให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ ใส่ในขวดแก้ว แช่ด้วยเหล้าโรงพอท่วมยา ปิดฝาให้แน่น เขย่าหรือคนยาวันละครั้ง เมื่อครบ 7 วัน กรองเอาแต่น้ำเก็บไว้ในขวดที่มิดชิดและสะอาด กินครั้งละ 1-2 ช้อนโต๊ะ วันละ 3-4 ครั้งก่อนอาหาร,ใช้การตำ ใช้ใบแก่ 1 กำมือ ตำผสมเกลือเล็กน้อย เติมเหล้าครึ่งถ้วยยา น้ำครึ่งช้อนชา คนให้เข้ากันแล้วรินเอาน้ำดื่ม ส่วนกากที่เหลือนำไปใช้พอกแผล-ฝี 

 

 

        วิธีใช้ : 

         - เป็นหวัด ปวดหัวตัวร้อน เจ็บคอ ต่อมทอนซิลอักเสบ : ใช้ใบและกิ่ง 1 กำมือ ต้มน้ำดื่มก่อนอาหารวันละ 2ครั้ง เช้า-เย็น หรือเวลามีอาการ หรือหากเป็นฟ้าทะลายโจรผง ให้นำไปผสมน้ำผึ้งใช้กวาดคอ หรือหากเป็นยาเม็ด 250 มิลลิกรัม กิน3 เวลาก่อนอาหาร และก่อนนอน 3-5 วัน  

         - ริดสีดวงทวาร : กินครั้งละ 2-3 เม็ด ก่อนอาหาร 3 เวลา และก่อนนอน อาการเลือดออก หรือปวดถ่วงจะหายไป และถ่ายได้สะดวกเป็นปกติ

         - กระเพาะอาหารอักเสบจากเชื้อไวรัส  : กินครั้งละ 3 เม็ด ก่อนอาหาร 3 เวลา

         - ท้องเสีย ท้องเดิน เป็นบิดมีไข้ อาหารเป็นพิษ : ใช้ทั้งต้น หรือส่วนทั้ง 5 ของฟ้าทะลายโจร ผึ่งลมให้แห้ง หั่นชิ้นเล็กๆ ประมาณ 1 กำมือ ต้มเอาน้ำดื่มตลอดวัน หรือกิน 2-3 เม็ด ก่อนอาหาร 3 เวลา มันจะเข้าไปขับเอาสารพิษในลำไส้ออก และช่วยลดการระคายเคืองต่อผนังลำไส้ ลดการเคลื่อนไหวของลำไส้ลง ทำให้ระบบขับถ่ายเป็นปกติ 

          -  งูสวัด : กิน 2-3 เม็ดก่อนอาหาร 3 เวลา 3 สัปดาห์ เนื่องจากงูสวัดเป็นเชื้อไวรัสชนิดหนึ่ง ถ้ากินครบตามเวลามันจะไม่กลับมาเป็นอีก 

         - แผลจากโรคเบาหวาน : ใช้ฟ้าทะลายโจรรักษาแผลอักเสบเนื่องจากเบาหวานได้ เพราะทำไห้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง ใช้ทั้งกิน ทั้งทา

         - เบาหวาน : ใช้ต้นฟ้าทะลายโจรและว่านเอ็นเหลือง กระชาย ทำเป็นยาเม็ดกิน

          -  ไทฟอยด์ : ให้รับประทานฟ้าทะลายโจร 2 เม็ด 3 เวลา ก่อนอาหาร เป็น เวลา 3 สัปดาห์ หลังจากนั้น ควรกินยาบำรุงฟื้นกำลังผู้ป่วย ฟ้าทะลายโจร จะทำลายเชื้อไทฟอยด์ที่ฝังตัวอยู่ในเนื้อเยื่อของต่อมน้ำเหลือง ในผนังลำไส้เล็ก ลำไส้ที่เป็นอัมพาตอยู่เดิม ก็จะเริ่มทำงาน นอกจากนี้ฟ้าทะลายโจรยังช่วยเร่งให้ตับสร้างน้ำดี ช่วยย่อยอาหารอีกด้วย

         - โรคตับ : กิน 2-3 เม็ด ก่อนอาหาร 3 เวลา และควรให้ยาบำรุงร่วมด้วยหลังฟื้นไข้แล้ว

 

 

          บุคคลไม่ควรรับประทาน : ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหัวใจรูห์มาติค,ผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บคอ เนื่องจากมีการติดเชื้อแบคทีเรีย และมีอาการรุนแรง เช่น มีตุ่มหนองในคอ มีไข้สูง หนาวสั่น,ผู้ที่เป็นความดันต่ำ เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ลดความดันเลือดได้,ผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บคอเนื่องจากติดเชื้อ Streptococcus group A,ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคไตอักเสบ เนื่องจากเคยติดเชื้อ Streptococcus group A และ สตรีมีครรภ์

          คำเตือน 
           1.ในผู้ป่วยบางราย อาจทำให้เกิดอาการปวดท้อง ท้องเดิน ปวดเอว หรือวิงเวียนศีรษะ ใจสั่น หากมีอาการดังกล่าว ควรหยุดใช้
           2.ไม่ควรใช้ติดต่อกันนานเกิน 3 สัปดาห์ เพราะการใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจทำให้แขนขามีอาการชาหรืออ่อนแรง
           3.หากใช้ติดต่อกัน 3 วันแล้วไม่หาย หรือมีอาการรุนแรงขึ้นระหว่างใช้ยา ควรหยุดใช้ และไปพบแพทย์

แหล่งที่มาข้อมูล :- กระทรวงสาธารณสุข ,rspq.or.th ,สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด. รวบรวมและเรียบเรียงโดย สุนทรี สิงหบุตรา. ISBN: 974-88822-2-5,มาตรฐานสมุนไพรไทย เล่มที่ 1. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก, 2542.,ฐานข้อมูลเครื่องยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี