แกะเมล็ดสะตอส่งต่างแดน ลูกค้ารายใหญ่“มาเลย์-สิงคโปร์”

             เยือนถิ่นปักษ์ใต้คราใดต้องแวะลิ้มชิมรสชาติ “สะตอ” ของดีประจำท้องถิ่นเมืองใต้ โดยเฉพาะช่วงนี้ผลผลิตกำลังสู่ตลาด ทำให้ขายดิบขายดีและไม่เพียงแค่ตลาดในประเทศไทยเท่านั้น แต่ "สะตอไทย” ยังดังไกลถึงต่างแดน ทั้งมาเลเซียและสิงคโปร์ ล้วนเป็นคู่ค้ารายใหญ่ที่รับซื้อสะตอแกะเฉพาะเมล็ด แต่ละปีมีออเดอร์สินค้าเข้ามากันไม่อั้น เท่าไหร่ไม่เคยพอ สังคมส่วนใหญ่แทบไม่รู้ว่าแหล่งผลิตสำคัญที่ส่งออกสะตอตั้งอยู่ที่ชุมชนหลังวัดโคกสมานคุณ ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา และที่สำคัญปัจจุบันกลายเป็นอุตสาหกรรมระดับชุมชนที่สร้างรายได้ให้คนในชุมชนได้เป็นอย่างดี

             โรงแกะเมล็ดสะตอ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า “โรงสะตอ” ภายในซอยโชคสมานคุณ 1 หลังวัดโคกสมานคุณ เขตเทศบาลนครหาดใหญ่มี “ยุภาภรณ์ สุวรรณรัตน์” เป็นเจ้าของโรงงานสะตอมานานกว่า 20 ปี บอกว่า ในย่านนี้มีโรงแกะเมล็ดสะตออยู่ประมาณ 5-6 โรง แต่ละโรง มีกำลังผลิตประมาณ 1,000 กิโลกรัมต่อวัน หรือ 1 ตันต่อวัน นอกจากนี้แต่ละโรงงานมีการจ้างแรงงานประมาณ 30 คน ซึ่งส่วนใหญ่ก็เป็นคนในชุมชนทั้งสิ้น ถือเป็นการสร้างงานสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนท้องถิ่น 

              โดยสะตอที่แกะเหลือแต่เมล็ดทั้งหมดจะส่งขายให้พ่อค้าแม่ค้าชาวมาเลเซียที่มีการติดต่อซื้อขายกันมานานเพื่อนำไปขายต่อในตลาดมาเลเซียและส่งต่อไปถึงประเทศสิงคโปร์ โดยราคาขายเฉลี่ยกิโลกรัมละ 250-350 บาท ขึ้นอยู่กับช่วงฤดูกาลและการคัดเกรด ซึ่งจะมีกำหนดไว้ 6 เกรด คือ เกรดเอ ขนาดใหญ่คือเม็ดโตอวบราคาแพงสุด รองลงมาขนาดกลาง, เล็ก, เจี๊ยบ คือสะตออ่อน, สะตอสุกและเกรดสุดท้ายที่ถูกหนอนเจาะ โดยช่วงนี้สะตอกำลังให้ผลผลิตราคาขายอยู่ที่กิโลกรัมละ 300 บาท แตกต่างจากสะตอที่วางจำหน่ายในตลาดสดทั่วไปของประเทศไทยจะเน้นขายเป็นฝักราคาอยู่ที่่ประมาณ 5 ฝักราคา 20 บาท 

             “โรงแกะสะตอแถวนี้เปิดมานานกว่า 20 ปี ในกลุ่มพ่อค้าแม่ค้าจะรู้ว่าที่นี่เป็นแหล่งผลิตรายใหญ่ เช่นเดียวกับคนในชุมชนที่มารับจ้างเป็นประจำ โดยคนที่มีความชำนาญสามารถมีรายได้จากการแกะสะตอเฉลี่ยวันละ 300-400 บาทเลยทีเดียว ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความสามารถของแต่ละคน โดยอัตราค่าจ้างแกะสะตอ 1 พวงจะมีประมาณ 100 ฝัก ค่าจ้างแกะคือ 40 บาท” ยุภาภรณ์ กล่าว

              ไม่เพียงแค่การจ้างงานในชุมชนเท่านั้น ในช่วงวันหยุดเสาร์-อาทิตย์จะมีเด็กนักเรียนนักศึกษาในชุมชนที่ต้องการหารายได้เสริมเข้ามารับจ้างแกะสะตอกันเป็นประจำโดยจะมีรายได้วันละ 200 บาท เจ้าของโรงสะตอ ซอยโชคสมานคุณ 1 บอกอีกว่า สำหรับสะตอส่วนใหญ่ก็จะซื้อมาจากหลายจังหวัดในพื้นที่ภาคใต้ เช่น กระบี่ พังงา สุราษฎร์ธานี โดยจะมีพ่อค้าคนกลางเข้าไปซื้อถึงสวนแล้วนำมาส่งให้โรงงานสะตอในพื้นที่ี อ.หาดใหญ่ ซึ่งสะตอหากยังอยู่ในฝักสามารถเก็บไว้ได้นานนับสิบวันจึงสามารถสต็อกเอาไว้ได้เรื่อยๆ ไม่มีเน่าเสีย ยกเว้นสะตอที่แกะจากฝักจะรีบส่งจำหน่ายวันต่อวันเพื่อให้ผู้บริโภคได้รับประทานสะตอสดๆ 

              หนูแดง บัวจีน ชาวบ้านโชคสมานคุณ ที่รับจ้างแกะสะตอมานานกว่า 9 ปี บอกว่า ปัจจุบันมีรายได้หลักเลี้ยงครอบครัวจากการรับจ้างแกะสะตอ บางวันสามารถสร้างรายได้สูงถึง 400 บาท แม้สะตอจะมีผลผลิตเกือบทั้งปีแต่จะมากสุดในช่วง 7 เดือน คือตั้งแต่เมษายนถึงตุลาคม โดยเฉพาะช่วงนี้ผลผลิตกำลังเข้ามาต่อเนื่อง โรงงานจึงต้องนำมากองรวมกันไว้และทยอยแกะขายไปเรื่อยๆ จนกว่าจะหมดฤดูกาล 

              “ความยากง่ายการแกะสะตอคือ หากเป็นสะตอสดที่เด็ดจากต้นจะแกะง่ายกว่าสะตอที่ค้างไว้หลายคืนเพราะเปลือกจะเริ่มติดเม็ดทำให้แกะยากและแกะได้ช้าลงลูกจ้างส่วนใหญ่จึงต้องเร่งมือแกะให้เร็วที่สุด” หนูแดง กล่าว

              นับเป็นอาชีพที่น่าสนใจที่ามาสร้างรายได้ให้ชุมชนกลางเมืองหาดใหญ่ได้เป็นอย่างดี