อ่านนายผี (ตอนจบ)

          สุเจน กรรพฤทธิ์ “...นี่คือเรื่องราวของบุรุษที่คลุมเครือสมกับฉายานามของเขาช่วงทศวรรษ 2490 คนในเมืองรู้จักเขาในนาม “นายผี” กวีผู้เชี่ยวชาญศาสตร์บทกวีโบราณ เป็นนายของคำที่แต่งบทกวีได้สมสมัยสะเทือนผู้มีอำนาจ ก่อนที่จะหายไปอย่างไร้ร่องรอยราวผีสาง

          ช่วงปลายทศวรรษ 2510 นักศึกษากลุ่มหนึ่งที่ออกไปจับปืนสู้กับรัฐบาลพบเจอเขาในป่าเขาและหุบลึกแถบภาคเหนือในชื่อ “ลุงไฟ” ด้วยภาพลักษณ์ลุงชราใจดีเจ้าของกระท่อมแสนสมถะ กับบทสนทนารอบกองไฟที่ลุกโชติช่วงตลอดหัวค่ำยันหัวรุ่งกับบรรดาลูกหลานนักศึกษานักรบแห่งกองทัพปลดแอกประชาชนแห่งประเทศไทย

          พอถึงช่วงครึ่งหลังของทศวรรษ 2520 เขาก็หายไปอีก พร้อมกับเรื่องเล่าตามสายลมว่าเขายังคงอยู่ที่ไหนสักแห่งในป่าใหญ่ของภูมิภาคอินโดจีน ก่อนที่กระดูกของเขาจะได้กลับบ้านในช่วงปลายปี 2540

          มรดกชิ้นเดียวของเขาที่คนไทยรุ่นหลังยังจำได้คือ “คิดถึงบ้าน” เพลงที่เรียกได้ว่าเป็นงานชิ้นเล็ก แต่คนจดจำได้มากที่สุดโดยที่เจ้าตัวไม่เคยรับว่าเป็นผู้แต่ง

          หากแต่คนรุ่นลูกหลานที่เคยสนทนากับเขาตามเก็บเนื้อเพลงที่กระจัดกระจายทีละท่อนๆ มารวมกัน ใส่ทำนอง-ขับร้องจนกระทั่งเพลงนี้เป็น “ความทรงจำ” ที่มีชีวิตโลดแล่นมาถึงยุคของเรา

          “...น้อยคนนักจะทราบว่า “ข้างหลัง” ตัวอักษรที่ขีดเขียนเป็น “คิดถึงบ้าน” คือความทรงจำที่หล่นหายของสังคมไทย ความทรงจำที่บรรจุชีวิตของคนชื่อ อัศนี พลจันทร เอาไว้...” (นิตยสารสารคดี ฉบับที่ 403 กันยายน 2561)

          ในทศวรรษ 2490 “นายผี” อัศนี พลจันทร และ “เสนีย์ เสาวพงศ์” คือสองนักเขียนที่โดดเด่นในฐานะ “หัวก้าวหน้า” แห่งยุคสมัย พวกเขามีจุดร่วมกันอยู่เรื่องหนึ่งคือ การอยากเห็นสังคมไทยที่ดีกว่าเดิม โดย “นายผี” สร้างงานผ่านบทกวี “เสนีย์” สร้างงานผ่านนิยายและเรื่องสั้น คนหนึ่งจับทั้งปืนและปากกาขึ้นต่อสู้อำนาจรัฐ อีกคนหนึ่งตัดสินใจเข้าสู่ระบบราชการและใช้ปากกาต่อสู้ในแนวทางสันติ

          ในวาระ 100 ปี ชาตกาลของสองนักเขียนแห่งยุค 2490 นิตยสารสารคดี จัดทำสารคดีพิเศษเรื่องรุ่น 2490 100 ปี ชาตกาล นักคิดนักเขียนไทย ในนิตยสารสารคดีฉบับ 403 กันยายน 2561 พร้อมต่อขยายประเด็น พร้อมชวนทุกท่านล้อมวง คุยเรื่อง “นายผี” และ “ปีศาจ” วาระ 100 ปี ชาตกาล ของสองนักเขียนยุค 2490 โดยมีตัวแทนบรรณาธิการ 2 รุ่น ร่วมวงเสวนา กิตติพล สรัคคานนท์ บรรรณาธิการสำนักพิมพ์ 1001 ราตรี สุชาติ สวัสดิ์ศรี ศิลปินแห่งชาติ และสุเจน กรรพฤทธิ ผู้เขียน 100 ปี ชาตกาล นักคิดนักเขียนไทย ในนิตยสารสารคดีฉบับ 403 กันยายน 2561 ซึ่งได้จัดงานไปเป็นที่เรียบร้อยแล้วเมื่อวันพุธที่ 3 ตุลาคม ที่ผ่านมา ณ สำนักงานนิตยสารสารคดีซอยนนทบุรี 22 ถนนนนทบุรี (สนามบินน้ำ)