แพทย์ผิวหนังเตือน อย่าเอา "ผึ้ง" มาต่อยปาก เพื่อให้เป็นกระจับ อันตรายมากกว่าที่คิด

จากกรณีมีการแชร์ต่อทางโลกโซเชียลอย่างมาก เกี่ยวกับคลิปของสาวรายหนึ่ง ที่นำตัวผึ้งมาต่อยปากให้บวมเหมือนปากกระจับ เห็นแล้วต้องบอกเลยว่าทำไปได้ยังไง ซึ่งทางด้านนายแพทย์สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า จากกรณีที่มีคลิปเผยแพร่ว่า มีผู้สอนทำปากรูปกระจับด้วยการเอาผึ้งมาต่อยนั้น ขอแนะนำว่าอย่าทำโดยเด็ดขาด เพราะเหล็กในของผึ้งมีพิษ (venom) พิษของผึ้งประกอบด้วยโปรตีน, เปปไทด์, และสารอินทรีย์อีกหลายชนิด ผึ้งต่อยเหยื่อด้วยเหล็กใน เหล็กในจะเชื่อมต่อกับต่อมพิษและอวัยวะภายใน เมื่อต่อยทำให้เหยื่อเจ็บปวดมาก เกิดการแพ้ ปวด บวมบริเวณที่โดนผึ้งต่อย และอาจทำให้เกิดปฏิกิริยาแพ้รุนแรง (anaphylaxis) มีลักษณะเป็นผื่นลมพิษทั้งตัว, ปากบวม และหายใจติดขัด อาจเสียชีวิตได้

แพทย์หญิงมิ่งขวัญ วิชัยดิษฐ ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนัง กรมการแพทย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า เมื่อผึ้งต่อย เหล็กในจะติดคาผิวหนังหลังต่อย หลังจากนั้นผึ้งจะตายเพราะต่อมพิษและอวัยวะภายในถูกดึงติดออกมากับเหล็กใน หลังถูกต่อยควรรีบเอาเหล็กในออกไปโดยเร็วที่สุด เพราะกล้ามเนื้อที่อยู่ติดกับเหล็กในยังคงบีบตัวขับพิษเข้าสู่ผิวหนังต่อไป ไม่ควรใช้นิ้วหรือแหนบหนีบดึงเหล็กใน เพราะจะเป็นการบีบไล่พิษเข้าสู่ผิวหนังมากขึ้น

ปฏิกิริยาแพ้รุนแรง (anaphylaxis) พบได้ประมาณ 0.4% ถึง 3.0% มีรายงานเกิดอาการหัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะหลังถูกผึ้งต่อย โดยไม่มีปฏิกิริยาแพ้รุนแรง การดูแลรักษาผึ้งต่อยขึ้นกับความรุนแรงของผื่น ถ้าเป็นไม่รุนแรง แนะนำการล้างทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่ ประคบน้ำแข็ง และอาจฉีดยาชาเฉพาะที่ระงับปวด ยากินหรือยาฉีด อาจช่วยบรรเทาอาการคันและลมพิษ ส่วนการแพ้รุนแรง มีลักษณะเป็นผื่นลมพิษทั้งตัว, ปากบวม และหายใจติดขัด ควรรีบพาผู้ป่วยส่งห้องฉุกเฉิน

ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนัง ให้คำแนะนำเพิ่มเติมว่า การป้องกันผึ้งต่อย ควรหลีกเลี่ยงการเข้าใกล้รวงผึ้ง ผู้ที่เคยแพ้พิษควรสวมเสื้อแขนยาว กางเกงขายาว ปลายขากางเกงอยู่ในรองเท้าบู้ท ไม่ให้ผึ้งแตกตื่นโดยไม่ใช้เครื่องจักร, เครื่องมือที่มีแรงสั่นสะเทือน ที่อาจทำให้ผึ้งตื่นตกใจ ห้ามปิดเปิดประตูหน้าต่างแรงๆ ใกล้รังของมัน